تابستان 94، لیگ چهاردهم به شکل کابوس‌واری برای استقلال تمام شده بود. امیر قلعه‌نویی بعد از دو سال ناموفق جای خودش را به پرویز مظلومی داده بود و تیم ناکام سال گذشته نیاز به بازسازی داشت.

سیدمهدی رحمتی سرشناس‌ترین مهره‌ای بود که در فصل نقل‌و‌انتقالات جذب شد. امین حاج‌محمدی، روزبه چشمی و میثم مجیدی مهره‌های جوانی بودند که برای تقویت خط دفاع جذب شدند. (استقلال فصل قبل 34 گل خورده بود، یعنی 5 گل بیشتر از پیکان سقوط‌کرده). کمی جلوتر جابر انصاری هم پیراهن آبی پوشید تا همراه با ریوالدو باربوسا و پروپئیچ، مردان تازه‌نفس استقلال در بخش تهاجمی باشند. در میان خریدهای تابستانی استقلال در سال 94، نام یک بازیکن کم‌نام‌و‌نشان هم دیده می‌شد؛ فرشید اسماعیلی.

داستان پیوستن فرشید اسماعیلی با مجید صالح گره خورده. صالح که آن روزها دستیار پرویز مظلومی بود، فرشید را به سرمربی استقلال پیشنهاد کرد، چراکه پیش از پیوستن به استقلال، در تیم ملی امید مشغول به کار بود و همانجا بود که در جمع دوستانه‌ای گفته بود: «فرشید اسماعیلی، مجتبی جباری آینده فوتبال ایران است.»

فرشید البته بازیکن «صفر کیلومتر» نبود و پیش از این انتقال بزرگ، علاوه بر اینکه در تمام رده‌های تیم‌های ملی پایه از نونهالان تا امید حضور داشت، سه فصل هم برای فجرسپاسی بازی کرده بود، اما در 21سالگی بمب نقل‌و‌انتقالاتی محسوب نمی‌شد. با این حال او آنقدر استعداد داشت که روی نیمکت ذخیره‌ها میخکوب نشود و بعد از یک فصل حضور گاه‌و‌بیگاه در زمین، از آغاز لیگ شانزدهم جایگاه ثابتی در ترکیب اصلی پیدا کند. فرشید اسماعیلی در تیم علیرضا منصوریان به‌تدریج تبدیل به مهره‌ای تأثیرگذار شد و پیراهن شماره 88 را با شماره 8 تعویض کرد.سال‌های 96 و 97 برای استقلال سال‌های پرافتخاری نبود و حاصل این دو سال فقط یک جام حذفی بود اما فرشید اسماعیلی راه خودش را پیدا کرده بود. وینفرد شفر معتقد بود او با این کیفیت می‌تواند حتی در بوندس‌لیگا بازی کند و کارلوس کی‌روش هم مجاب شده بود هافبک خوش‌تکنیک آبی‌ها را به اردوی تیم ملی دعوت کند. در روزهایی که مامه تیام تبدیل به ماشین گلزنی استقلال شده بود، یک تغذیه‌کننده اصلی داشت و آن هم کسی نبود به‌جز فرشید اسماعیلی. او در لیگ قهرمانان آسیا بیشتر از هر بازیکن دیگری پاس گل داد و در گروهی که الهلال، العین و الریان در آن حضور داشتند، یکی از عوامل اصلی صدرنشینی تیمش بود.

فرشید حالا یکی از «کلیدی»های استقلال بود اما در حساس‌ترین بازی لیگ هجدهم، جایی که استقلال می‌توانست با پیروزی در دربی تهران به صدر جدول صعود کند، سرنوشت شماره 8 استقلال به یکباره زیر و رو شد؛ دقیقه 45، خطای پنالتی و ضربه چیپی که به آسمان پرواز کرد. اسماعیلی با شعارهای تند هواداران و اتهام «بی‌مسئولیتی» روبه‌رو شد و با این پنالتی تقدیر وینفرد شفر را هم تغییر داد. استقلال بحران‌زده با سایپا مساوی کرد و به شهرخودرو باخت تا شفر در فاصله 4 هفته تا پایان لیگ، از کار برکنار شود.

از پنالتی چیپ فرشید اسماعیلی 20 ماه گذشته. او در این مدت فشارهای زیادی را تحمل کرده و چندماهی را هم به‌خاطر مصدومیت از دست داده. اما در این واقعیت تغییری ایجاد نمی‌شود که او در همه این مدت به شرایطی که قبل از 10 فروردین 98 داشت، برنگشته. انگار دوران فوتبالی او به دو قسمت «قبل از پنالتی چیپ» و «بعد از پنالتی چیپ» تقسیم شده باشد.

در سال پرماجرای استقلال، مربیان متعددی که روی نیمکت نشسته‌اند هیچ‌کدام فرشید اسماعیلی را نیمکت‌نشین نکرده‌اند. او همچنان جایگاه امنی در ترکیب اصلی دارد اما خودش بهتر از همه می‌داند که مدت‌هاست از اوج فاصله گرفته. آمار پاس گل، پاس کلیدی و حرکات مؤثرش هم به‌وضوح افت داشته. به‌جز چند بازی فصل گذشته که او نشانه‌هایی از دوران اوجش را بروز داد، فرشید مدت‌هاست «بهترین بازیکن زمین» نبوده. امروز در آستانه 27سالگی و در حالی که 150بار پیراهن استقلال را پوشیده، به‌سختی می‌توان او را با مجتبی جباری مقایسه کرد. شاید امسال آخرین فرصت برای بازگشت فرشید اسماعیلی به روزهای اوج باشد؛ روزهایی که از همیشه به تیم ملی نزدیک‌تر بود و نامش در میان بهترین‌های لیگ قهرمانان آسیا دیده می‌شد.

 

روشن: استقلال به سعید آذری نیاز ندارد

شکست استقلال در اهواز ناراحتی پیشکسوتان استقلال را هم به‌دنبال داشته اما این دلیل نمی‌شود آنها محمود فکری را فرد نالایقی برای سرمربیگری در استقلال بدانند. حسن روشن اما به بحثی می‌پردازد که در لابه‌لای شکست استقلال مقابل فولاد خوزستان گم شد. او به ماجرای سعید آذری اشاره دارد که با ادبیات خاص خود باشگاه استقلال را عمیقاً آزرده‌خاطر کرد. روشن می‌گوید: «من بازی را ندیدم اما از جریان اتفاقاتی که در بازی رخ داده باخبر هستم چون با خیلی‌ها در این دو سه روز صحبت کردم. شنیده‌ام مدیرعامل باشگاه فولاد در تلویزیون و دیگر رسانه‌ها صحبت‌هایی را در مورد مشکلات استقلال بیان کرده اما من با او صحبتی دارم. آقای آذری، استقلال صاحب دارد، شاید یک مقدار به تلاطم خورده ولی جمع‌و‌جور می‌شود. شما احترام خودت را داشته باش و همانجایی که خدمت می‌کنی با تندرستی فعالیت کن. اگر استقلال مشکلاتی دارد به شما نیاز ندارد. ان‌شاءالله امسال وضعیت فوتبال درست می‌شود و دیگر نیازی به دلسوزی دیگران برای استقلال نیست.» روشن در حالی از آذری انتقاد کرده که مدیرعامل فولاد در سال‌های اخیر از هیچ کوششی برای تصاحب صندلی مدیرعاملی استقلال فروگذار نبوده است!

 

 

بحث کیفیت کادر فنی استقلال از زمانی که محمود فکری دستیارانش را معرفی کرد در استقلال داغ شد و بسیاری از جریان‌های رسانه‌ای نیز به آن پرداختند. محمود فکری اما عمیقاً اعتقاد دارد همین اعضای فنی می‌توانند او را در راه رسیدن به اهدافش یاری برسانند. 

حتی دو هفته مانده به شروع لیگ بیستم صحبت از جذب امید نمازی بود. فکری که پیشنهاد جذب این مربی خارج‌نشین را دریافت کرده بود واکنش تندی به نام او نداشت اما در نهایت اعلام کرد خودش در این باره تصمیم‌گیرنده است و اگر تشخیص بدهد نمازی می‌تواند به استقلال کمک کند قطعاً او را به کار خواهد گرفت.

واکنش نرم و سیاستمدارانه سرمربی استقلال در ظاهر نشان داد او موضع تندی در مقابل پیشنهادهای برخی مسئولان باشگاه ندارد اما در باطن مشخص بود تمایل ندارد در کارش اینچنین دخالت و گزینه‌ای به‌اصطلاح به او تحمیل شود. 

فکری در این راستا با برخی بزرگان استقلال نیز گفت‌و‌گو کرد که توصیه پیشکسوتان استقلال نیز این بود که امید نمازی در این برهه به کار استقلال نمی‌آید و بیشتر برای مجموعه حاشیه‌ساز خواهد شد. به هر حال فکری با اضافه کردن فردی به نام امیدعلی دفتری وارد لیگ برتر شد تا هم ایده تقویت کادر فنی که از سوی برخی مسئولان باشگاه به وی تحمیل می‌شد را عملی کند و هم خود را مردی اهل تعامل نشان دهد تا در نهایت این غائله خاتمه یابد.

بعد از باخت مقابل فولاد اما دوباره همان خبرها از اردوی استقلال به گوش می‌رسد؛ خبرهایی با این محوریت که به محمود فکری گفته شده کادر فنی‌اش را تقویت کند. در این راستا نام برخی مربیان نیز به گوش می‌خورد؛ نام‌هایی همچون ابراهیم طالبی یا ساکت الهامی، اما سرمربی استقلال عمیقاً اعتقاد دارد با این کادر می‌تواند به آنچه می‌خواهد دست یابد و او نمی‌خواهد سیاستش را تغییر دهد.

شاید یکی از دلایلی که موجب شد دوباره برخی افراد فکری را برای به‌کارگیری دستیارانی به‌اصطلاح کاربلدتر تحت فشار قرار دهند اتفاقات بازی با فولاد خوزستان بود، اما سؤال این است که طراحان پشت پرده باشگاه استقلال چرا و به چه دلیل یک بازی را ملاک سنجش و ارزیابی قرار می‌دهند؟ آیا شکست در دومین بازی لیگ بیستم می‌تواند ملاک درستی برای تشخیص توانایی‌های فکری و همکارانش باشد؟ آن هم همکارانی که بعضاً امتحان خود را در استقلال پس داده و در دورانی که مربیگری این باشگاه را بر عهده داشته، نشان داده‌اند از ظرفیت‌های حداقلی برای هدایت این تیم برخوردارند. گرچه آرش برهانی و حنیف عمران‌زاده از تجربه کافی بی‌بهره‌اند و شاید در این برهه نتوانند به‌عنوان دستیارانی کاربلد به فکری کمک کنند اما به‌واقع نمی‌شود توانایی‌های مرفاوی و مظلومی که گفته می‌شود او هم به فکری مشاوره می‌دهد زیر سؤال برد.

مرفاوی و فکری مجموعا 5 سال به‌عنوان سرمربی در استقلال حضور داشته‌اند و سال‌های متمادی نیز در استقلال دستیار سرمربی بوده‌اند، بنابراین ساختن چنین تصویری که استقلال کادر فنی ضعیفی دارد یا از یک تمرین‌دهنده خوب برخوردار نیست القای نادرست به افکار عمومی است و بعید است در این کادر کسی نباشد که بتواند تمرینات را مدیریت کند. به نظر می‌رسد تسری دادن این ایده بیشتر به‌جهت لطمه وارد کردن به تیم کاری استقلال و به‌نوعی پیاده‌روی روی افکار سرمربی است تا شاید برخی در این میان به مقاصد خود برسند.

این سناریو وقتی تقویت می‌شود که درمیابیم یکی از اعضای هیأت‌مدیره استقلال با یکی از مربیان سابق این تیم در ارتباط است و حتی بعد از بازی با فولاد خوزستان به وی اعلام کرده خودش را در حالت استندبای قرار دهد. 

چنین تماس‌هایی اصل اعتماد به کادر فنی استقلال را زیر سؤال می‌برد و فضا را برای ادامه کار آنها دشوار می‌کند. بدون شک فکری به‌دلیل برخی رفتارها در بازی با فولاد خوزستان مستحق انتقاد است اما اگر ملاک برخی الفاظی است که سرمربی استقلال ناخواسته در مقابل دوربین یکی از اهالی رسانه به زبان آورد که باید گفت چنین ادبیاتی را دیگر مربیان نیز به تناوب به‌کار می‌گیرند و شرایط استرس‌زا و پر از تنش بازی‌ها سبب می‌شود هر مربی از کوره دربرود و جملاتی را نثار این و آن کند، اما انتشار یک فیلم یا ناهماهنگی که در یک تعویض به وجود آمد نباید دستمایه‌ای باشد برای برخی تا به سمت ویرانی کادر فنی استقلال پیش بروند و به‌دنبال برخی تغییرات باشند یا اینکه سرمربی استقلال را دوباره در فشار قرار دهند که فردی به‌اصطلاح بادانش یا تمرین‌دهنده را به کادر خود اضافه کند.

بدون شک اگر محمود فکری زیر چنین فشارهایی تاب نیاورد و هر نوع تحمیلی را بپذیرد هرگز در فوتبال ایران مربی بزرگی نخواهد شد، کما اینکه او تا به امروز نیز در مقابل برخی دخالت‌های بی‌مورد و غیرکارشناسی ایستاده و بعید است اجازه دهد نیرویی به وی تحمیل شود.

تکلمه: نباید از یاد ببریم همین محمود فکری در شرایطی سرمربی استقلال شد که برخی مسئولان باشگاه استقلال کاسه چه کنم، چه کنم در دست گرفته بودند و برای انتخاب فردی به‌جای سرمربی قبل سخت خود را در تنگنا می‌دیدند.

 

 

هرچند انجام بازی‌های تدارکاتی پیش‌فصل سهم بالایی در ایجاد هماهنگی میان بازیکنان دارد اما مربیان تیم‌ها معمولاً هفته‌های آغازین را به شناخت توانایی بازیکنان خود اختصاص می‌دهند تا به ترکیبی ایده‌آل دست یابند. این وضعیت بیشتر در تیم‌هایی به چشم می‌خورد که در یارگیری بازیکنان شاخصی را به خدمت گرفته‌اند. در استقلال این فرایند طی شده و شاهد جذب بازیکنانی هستیم که باید به‌مرور در ترکیب استقلال دیده شوند.

شاید این تصور درباره استقلال وجود داشته باشد که چون اغلب بازیکنان خود را حفظ کرده دشواری آنچنانی پیش روی سرمربی‌اش نباشد، اما واقعیت این است که استقلال با همین مجموعه قهرمانی لیگ نوزدهم را از دست داده و اساساً جذب بازیکنان جدید به هدف ترمیم نقاط ضعف انجام شده است.

از طرفی کادر فنی استقلال هم تغییر کرده که این خود پروسه‌ای زمانبر را ایجاد می‌کند تا مربیان و بازیکنان به درک متقابلی از یکدیگر دست یابند. در حقیقت استقلال تا رسیدن به ایده‌آل‌ها نیاز به صرف زمان دارد و اینطور نیست که تصور کنیم چون اغلب بازیکنان فصل پیش حفظ و بازیکنان باتجربه‌ای به خدمت گرفته شده‌اند نیازی به صرف زمان به‌جهت ایجاد هماهنگی بیشتر در تیم نیست، بلکه استقلال با تیم کنونی نیز عمیقاً نیازمند محک خوردن در چرخه بازی‌ها خواهد بود تا عیارش مشخص شود.

سرمربی استقلال که این روزها بابت شکست مقابل فولاد عمیقاً تحت فشار است و شرایط متفاوتی را در قیاس با آنچه تا به امروز در دایره مربیگری دیده تجربه می‌کند، قصد دارد در بازی با ماشین‌سازی که به نظر می‌رسد چندان چالش‌آفرین نخواهد بود تیمش را با تغییرات وارد میدان کند.

در همین راستا بروز برخی تغییرات در بازی با ماشین‌سازی که چهارشنبه برگزار می‌شود هرگز دور از ذهن نیست و حتی در مواردی می‌توان با قطعیت اعلام کرد برخی بازیکنان به‌جای نفرات قبلی وارد ترکیب می‌شوند. در بازی با ماشین‌سازی باید سیدحسین حسینی را نیمکت‌نشین دانست؛ دروازه‌بانی که فصل نوزدهم را به‌رغم آنکه گاهاً تنزل داشت یک‌تنه در دروازه تیمش به میدان رفت. 

حسینی با اینکه در بازی با فولاد خوزستان اشتباه مهلکی نداشت و هر دو گلی که دریافت کرد حاصل اشتباهات مدافعان بود، اما به دلایل روحی-روانی روی نیمکت خواهد نشست تا فرصت به رشید مظاهری هم برسد؛ دروازه‌بانی که یک روز قبل از شروع لیگ مجادله‌ای هم با مدیران باشگاه استقلال بر سر دستمزد خود داشت، اما به هر حال او دیگر دروازه‌بان استقلال است مدیران استقلال هم ناچارند پای توافقی که پیش از فصل شده بایستند. حضور مظاهری شاید موجب افزایش آمادگی حسینی هم بشود و دروازه‌بانی او مقابل ماشین‌سازی را باید به فال نیک گرفت چراکه هم استقلال از وجود این دروازه‌بان سود می‌برد و هم حسینی دوباره جنگی تازه برای بازگشت به ترکیب اصلی تیمش آغاز خواهد کرد. تجربه نشان داده حسینی هرگاه تحت فشار قرار می‌گیرد با نیرویی دوچندان درصدد بازگشت برمی‌آید که ممکن است همین سناریو دوباره در استقلال طی شود.

دیگر بازیکنی که با قطعیت می‌توان او را نیمکت‌نشین دانست فرشید باقری است. ‌هافبک میانی استقلال در بازی با فولاد خوزستان به‌واقع یکی از ضعیف‌ترین بازیکنان میدان بود و هرگز نتوانست در خط میانی تیمش عملکرد مطلوبی داشته باشد. باقری آنقدر ضعیف بود که با هجمه‌ای گسترده از سوی هواداران استقلال هم مواجه شد و در فضای مجازی بشدت از شیوه بازی‌اش نقد شد. با این حال باقری را نباید آنقدر‌ها هم بازیکن ضعیفی دانست.

 او شاید در استقلال نتواند هیچگاه به مهره‌ای درجه یک تبدیل شود کما اینکه اگر از چنین ظرفیتی برخوردار بود در سال‌هایی که در استقلال حضور داشت از این فرصت نهایت بهره را می‌برد، اما باقری از این توانایی برخوردار است که یکی از نیمکت‌نشین‌های خوب استقلال در لیگ بیستم باشد و در مواقع لزوم به کار گرفته شود.

به هر حال بروز تغییرات در بازی با ماشین‌سازی اجتناب‌ناپذیر است. حتی احتمال دارد دیاباته از ابتدا در ترکیب اصلی قرار بگیرد و به‌جای مطهری بازی کند. در خط دفاع نیز نیمکت‌نشینی عارف غلامی که به‌واقع یکی از ضعیف‌ترین بازیکنان استقلال مقابل فولاد بود دور از ذهن نیست اما این منوط به حضور دیگر مدافعان است. 

چنانچه دانشگر به سلامت کامل برسد در ترکیب اصلی به کار گرفته می‌شود و در کنار مرادمند بازی خواهد کرد اما اگر او به شرایط ایده‌آل دست نیابد به احتمال زیاد باز هم شاهد بازی زوج مردامند و غلامی خواهیم بود.

 

 

سیدصالحی با این تحلیل که می‌گویند فکری قدرت کنترل حواشی را ندارد، موافق نیست. او می‌گوید: «به‌هیچ‌وجه با این تحلیل موافق نیستم، چراکه فقط بحث سرمربی نیست. الان کسانی که روی نیمکت استقلال هستند مثل آقایان مظلومی و مرفاوی، زمانی سرمربی استقلال بودند. همچنین خود آقای فکری به غیر از سابقه کمک‌مربیگری، دوران زیادی را به‌عنوان کاپیتان در استقلال فعالیت داشته است و در واقع نمی‌شود این ادعا را درباره کسی مطرح کنیم که زمان زیادی در همین استقلال کاپیتان بوده، واقعاً نمی‌شود با یک شکست در ارتباط با فکری و عملکردش قضاوت کرد و باید برای مشخص شدن عیار یک سرمربی به ایشان زمان بدهیم. همچنان که استراماچونی نیز در 6 هفته ابتدایی نتیجه لازم را نمی‌گرفت اما این حاشیه‌ها به وجود نیامد ولی همواره وقتی یک مربی ایرانی نتیجه لازم را نمی‌آورد هزار حرف و حدیث شنیده می‌شود. در کل من معتقدم گاهی اوقات سرمربی دچار شرایطی می‌شود که در آن لحظه انتظار می‌رود سایر اعضای کادر فنی باید به کمک او بیایند.» سیدصالحی درباره شرایط بازی با فولاد به نکات دیگری اشاره کرد: « فولاد خیلی بهتر فوتبال بازی کرد و موقعیت‌های بهتری هم داشت، اما قاعدتاً حواشی از زمانی ایجاد شد که دانشگر دچار آن اتفاق شد. به نظر من اعضای کادر فنی که روی نیمکت استقلال حضور داشتند در این لحظه باید زودتر فکری را در جریان این اتفاق قرار می‌دادند و همین باعث شد جو روی نیمکت تا حدی به‌هم بریزد. همچنین مشکلاتی که بین دیاباته و فکری به وجود آمد یک مقدار مزید بر علت شد تا آنجا که این  نابسامانی به داخل زمین نیز سرایت کرد و در آخر هم متأسفانه آن مکالمه بین ایشان و قاسمی‌نژاد در پایان بازی رد و بدل شد. در همین رابطه باید بگویم من به غیر از آنکه سالیان سال روبه‌روی محمود فکری فوتبال بازی کردم، در سال 88 زمانی که در تیم استقلال حضور داشتم، ایشان کمک آقای مرفاوی بودند و انصافاً محمود فکری را انسان بسیار باوقار و بامتانتی دیدم و من شک ندارم این اتفاق قطعاً به‌خاطر فشار ناشی از شکست و حاشیه‌های این بازی رخ داده است.»

تمرینات استقلال یک روز بعد از تعطیلی دوباره در مجموعه ورزشی غدیر پیگیری شد. تمرینات بارانی استقلال در حالی برگزار شد که بعد از ماه‌ها رضا آذری، بازیکنی که با مصدومیت مواجه بود دوباره توانست با آبی‌ها تمرین کند. آذری در دوره اولی تعطیلی به‌خاطر شیوع کرونا از ناحیه رباط پا با آسیب جدی مواجه بود اما از روز گذشته توانست تمرینات خود را به شکل جدی دنبال کند. احتمالاً او از یک ماه دیگر به‌طور کامل آماده می‌شود و می‌تواند استقلال را همراهی کند. در این تمرین همانطور که پیش‌بینی هم می‌شد شیخ دیاباته هم حضور داشت. مهاجم استقلال که بر سر موضوعی ساده با محمود فکری به مشکل خورده بود در تمرینات شرکت کرد تا برای بازی با ماشین‌سازی آماده شود. در کنار این قضایا باید به غیبت فرشید اسماعیلی اشاره داشت؛ بازیکنی که مشخص نیست لیگ بیستم را با چه هدفی آغاز کرده است. اسماعیلی که از نظر فنی دیگر قد و قواره استقلال نیست گفته شده به‌دلیل مصدومیت در تمرین شرکت نکرده است. سیاوش یزدانی هم که مدام با مصدومیت مواجه می‌شود تمرین دیروز را از دست داد. به هر حال اما استقلال در غیاب این بازیکنان تمرین خوبی را سپری کرد؛ تمرینی که مرور تاکتیک بود برای بازی با ماشین‌سازی. فکری قصد دارد فردا هم تمرین سختی را برای بازیکنانش تجویز کند. استقلال و ماشین‌سازی چهارشنبه همین هفته در ورزشگاه آزادی رخ‌دررخ هم قرار می‌گیرند. این بازی برای استقلال که مقابل فولاد شکست تلخی را تجربه کرد به‌منزله فرصتی طلایی است تا به شرایط ایده‌آل بازگردد و امتیاز مهمی به دست آورد. فکری در خصوص اهمیت‌های بازی با ماشین‌سازی بعد از بازی با فولاد تأکیدهایی داشت و دیروز نیز به‌جهت یادآوری برخی نکات با بازیکنانش صحبت کرد.