بهناز میرمطهریان
روزنامه‌نگار
صدور مجوز حرفه‌ای برای دو باشگاه استقلال و پرسپولیس و رفع محرومیت این دو باشگاه از حضور در لیگ قهرمانان آسیا، موانع متعددی پیش روی خود دارد که اساسی‌ترین آنها موضوع مالکیت مشترک دو باشگاه سرخابی است. همین مشکل هم بود که در نهایت در سال 2022 موجب ممانعت AFC در صدور مجوز حرفه‌ای این دو باشگاه ایرانی شد. سندسازی مسئولان ورزش کشور برای نشان دادن مالکیت مجزای این دو تیم که سال‌ها راهکاری برای فرار از این مانع شده بود، در سال 2022 جواب نداد و سرخابی‌ها را تا زمان حل کامل این مشکل از حضور در آسیا محروم کرد.
اردیبهشت‌ماه آخرین مهلت بررسی مدارک باشگاه‌ها برای صدور مجوز حرفه‌ای است و هنوز تکلیف مالکیت این دو باشگاه مشخص نشده است. اعضای کمیته‌های بدوی و استیناف صدور مجوز حرفه‌ای، افق روشنی در برابر استقلال و پرسپولیس نمی‌بینند و طی مصاحبه‌های متعددی تأکید کرده‌اند که در صورت ارائه نشدن راهکاری اجرایی، راه به جایی نخواهند برد. آخرین راهکاری که برای حل این مشکل ارائه شده است، مزایده بلوک‌های 51 درصدی سهام دو باشگاه پرسپولیس و استقلال است که قرار شده به ترتیب در روزهای 7 و 10 اسفندماه سال جاری انجام شود.
یکی از رسانه ها در گزارشی درباره اعلام سازمان خصوصی‌سازی نوشت: «آنطور که اعلام شده است، خریدار باید متعهد شود که رتبه تیم در لیگ برتر فوتبال ایران در دو سال متوالی از رتبه چهارم کمتر نشود و در غیر این صورت، سازمان خصوصی‌سازی حق فسخ قرارداد واگذاری را خواهد داشت.
این شرط، در ظاهر شاید به این معنی باشد که فروشنده می‌خواهد تضمین‌های لازم را در جهت آینده خوب تیم در لیگ برتر بگیرد تا تجربه واگذاری باشگاه‌های قبلی درباره استقلال و پرسپولیس تکرار نشود اما آیا در دنیای فوتبال کسی می‌تواند نتایج یک تیم را تضمین کند؟
اگر با همین شرایط، خریداری حاضر شود ۵۱ درصد سهام استقلال یا پرسپولیس را بخرد، عملاً تضمین داده که رتبه این تیم در دو سال آینده کمتر از چهارم نخواهد بود. حالا فرض کنید یکی از این تیم‌ها در سال اول با شرایط کاملاً فوتبالی رتبه‌ای کمتر از چهارم به دست بیاورد و سال دوم هم در اواخر فصل به یک یا دو برد نیاز داشته باشد که حداقل چهارم شود؛ آیا این شائبه ایجاد نمی‌شود که خریدار با تبانی، این یک یا دو برد را به دست بیاورد تا رتبه تیم حداقل چهارم شود که قرارداد واگذاری فسخ نشود؟»
حسین قربان‌زاده، رئیس سازمان خصوصی‌سازی در این رابطه گفته است: «در کشور ما تیم‌هایی وجود دارند که مالکیت مشترک دارند و همین حالا هم همه مستعد این فضا هستند. در واقع در فضایی هستیم که احتمال تبانی وجود دارد. برای چه باید از حالا گفت اگر مزایده برگزار شد و مالکیت باشگاه‌ها جدا شد، اگر تیمی تبانی کرد چهارم بشود یا نشود، چه اتفاقی می‌افتد؟ مثل اینکه وسط دریا و در حال غرق شدن باشیم و فردی بگوید اگر به ساحل برسید، پشت ساحل استخری وجود دارد که در آنجا هم احتمال غرق شدن است! با این وضع لیگ، غرق در احتمال تبانی هستیم. می‌توان پس از برگزاری مزایده برای جلوگیری از تبانی ضوابطی را تعیین کرد.»
شروط در نظر گرفته شده برای شرکت‌کنندگان در مزایده اما ابعاد دیگری هم دارد. مواردی که مانع تمایل سرمایه‌گذاران و بخش خصوصی واقعی برای خرید سرخابی‌ها می‌شود. غلامرضا بهروان، عضو کمیته استیناف صدور مجوز حرفه‌ای، در این رابطه به خبرنگار ایران ورزشی می‌گوید: «شروطی که برای مزایده در نظر گرفته شده، به کسی که می‌خواهد دو باشگاه را واگذار کند، اختیارات زیادی می‌دهد و کسی که خریدار است عملاً گرفتار خواهد شد. موضوع به هیچ عنوان شفاف مطرح نشده و همین موضوع باعث می‌شود تعابیر مختلفی را شاهد باشیم. وقتی شفافیت لازم وجود نداشته باشد، مشخص است که سرمایه‌گذار با این سؤال‌ها مواجه خواهد بود که در صورتی که نتوانم شروط را برآورده کنم سرمایه‌ام چه می‌شود؟ چه کسی قرار است این باشگاه را از من پس بگیرد؟ یعنی اگر سرمایه‌گذار رتبه پنجم به دست آورد ورشکسته به حساب می‌آید؟ بعد از دو سال چطور؟ هر رتبه‌ای کسب کند مشکلی ندارد؟ ورزش که این حرف‌ها را ندارد! با توجه به اینکه ارزش سهام دو باشگاه سقوط داشته، چرا سرمایه‌گذار باید این باشگاه‌ها را بخرد؟ الان ما به بخش خصوصی که به دنبال انتفاع و سود است، چه امیدی بدهیم؟»
بهروان به لزوم آگاهی‌بخشی و آموزش صحیح در این زمینه اشاره می‌کند: «ما موظف هستیم کسانی که قرار است سهام این باشگاه‌ها را بخرند، به طور دقیق آگاه کنیم. نه اینکه خریداران با هندوانه در بسته مواجه باشند. باید همه بتوانند نظرشان را درباره این واگذاری آزادانه بیان کنند و آگاهی‌بخشی صورت بگیرد. نه اینکه در صورت انتقاد از منتقدان شکایت کنند. از همه اینها گذشته، اهلیت خریداران به چه شکل بررسی خواهد شد؟ همه اینها مواردی است که باید مشخص شود. در حال حاضر آنطور که باید از این مزایده استقبال نشده و من اخذ مجوز حرفه‌ای پرسپولیس و استقلال را چندان شفاف نمی‌بینم.»
با توجه به عضویت غلامرضا بهروان در کمیته استیناف صدور مجوز حرفه‌ای، او یکی از تصمیم‌گیرندگان نهایی درباره صلاحیت پرسپولیس و استقلال برای اخذ مجوز حرفه‌ای و راهیابی به لیگ قهرمانان آسیا به حساب می‌آید. بعد از سختگیری‌های AFC و تعلیق کمیته صدور مجوز حرفه‌ای ایران و تعهدهایی که از این اعضا گرفته شده، جای هیچ مماشاتی برای باشگاه‌های ایرانی باقی نمانده است و تأکید بهروان و پیش از او تأکیدهای کاظم اولیایی به وخامت اوضاع استقلال و پرسپولیس، هشدارهایی است که مسئولان مربوطه نباید به سادگی از آنها بگذرند.
ZOOM
غلامرضا بهروان، عضو کمیته استیناف صدور مجوز حرفه‌ای می‌گوید: «شروطی که برای مزایده در نظر گرفته شده، به کسی که می‌خواهد دو باشگاه را واگذار کند، اختیارات زیادی می‌دهد و کسی که خریدار است عملاً گرفتار خواهد شد. موضوع به هیچ عنوان شفاف مطرح نشده و همین موضوع باعث می‌شود تعابیر مختلفی را شاهد باشیم. وقتی شفافیت لازم وجود نداشته باشد، مشخص است که سرمایه‌گذار با این سؤال‌ها مواجه خواهد بود که در صورتی که نتوانم شروط را برآورده کنم سرمایه‌ام چه می‌شود؟ چه کسی قرار است این باشگاه را از من پس بگیرد؟ یعنی اگر سرمایه‌گذار رتبه پنجم به دست آورد ورشکسته به حساب می‌آید؟ بعد از دو سال چطور؟ هر رتبه‌ای کسب کند مشکلی ندارد؟ ورزش که این حرف‌ها را ندارد! با توجه به اینکه ارزش سهام دو باشگاه سقوط داشته، چرا سرمایه‌گذار باید این باشگاه‌ها را بخرد؟ الان ما به بخش خصوصی که به دنبال انتفاع و سود است، چه امیدی بدهیم؟ در حال حاضر آنطور که باید از این مزایده استقبال نشده و من اخذ مجوز حرفه‌ای پرسپولیس و استقلال را چندان شفاف نمی‌بینم.»