فرانسه که برای دومین دوره متوالی به فینال جام جهانی رسیده، بر اساس آمار حضور در فینال موفق‌ترین تیم این تورنمنت است. فرانسه که در سال 1998 اولین قهرمانی جهان را به دست آورد، در هفت دوره اخیر جام جهانی 4 بار به فینال رسیده و امشب در صورت شکست دادن آرژانتین به سومین قهرمانی جهان می‌رسد.
فرانسه امشب فرصت دارد اولین تیم 60 سال اخیر باشد که دو دوره متوالی به قهرمانی جهان می‌رسد و رسانه‌های بین‌المللی در روزهای گذشته به بررسی دلایل این موفقیت پرداخته‌اند. مهمترین عاملی که توانسته فوتبال فرانسه را نسبت به رقیبانش متمایز کند، ساختار آموزشی آن است. روزنامه اکیپ برای بررسی این سیستم آموزشی سراغ آرسن ونگر، سرمربی اسبق آرسنال و مدیر توسعه فیفا رفته است. توضیحات این مربی با سابقه فرانسوی درباره سیر تاریخی این تحول خواندنی است:
آرمن ساروخانیان
مترجم
آیا موفقیت تیم ملی فرانسه در 24 سال گذشته شما را شگفت‌زده کرده است؟
نه، چون وقتی توان تیم‌ها را بررسی می‌کنید، ما همیشه بازیکنان خوبی داشته‌ایم. در سال‌های 1982 و 1984 نخستین جهش‌های فوق‌العاده دیده شد. بعد از آن یک نزول کوتاه‌مدت داشتیم. ولی در 20 سال گذشته ما همیشه در جام‌های جهانی تیمی مدعی بودیم. اگر بهترین باشگاه‌های جهان بازیکنان فرانسوی را انتخاب می‌کنند، یعنی این باور را دارند که ما جزو بهترین‌های
جهان هستیم.
این موفقیت به خاطر مؤثر بودن بیشتر سیستم آموزش در فرانسه است؟
من در سال‌هایی بزرگ شدم که هنوز از سیستم آموزشی منسجم خبری نبود. این تحول از دهه 70 (میلادی) با تأسیس مراکز آموزش به دست «ژرژ بولونی» شروع شد؛ کسی که از نگاه من فوتبال فرانسه را متحول کرد. در دهه 80 اولین نتایج این آموزش سازمان یافته با ظهور نسل پلاتینی، ژیرس، تیگانا... آشکار شد. بعد از آن با مدیریت مدیرهای فنی مختلف مثل امه ژاکه، ژرار هولیه و... دائماً به دنبال ارتقا بودیم. فرانسه در 20 سال گذشته همواره در قله آموزش بازیکن بوده. در سال 1996، وقتی به انگلیس رفتم، آکادمی فوتبال سازمان یافته‌ای وجود نداشت. آنها چه کار کردند؟ از فرانسه الگو گرفتند. فوتبال آلمان هم ساختار آموزش منسجمی نداشت. چه کردند؟ فرانسه را الگو قرار دادند. وقتی من نوجوان بودم، تلاش می‌کردیم که از فوتبال آلمان تقلید کنیم. آموزش فوتبال ما در سال‌های گذشته همواره از کشورهای دیگر جلوتر بوده است.
تحلیل شما درباره این برتری چیست؟
آنها که در فدراسیون بودند، ایده‌های خوبی داشتند. ما ساختار منطقه‌ای خیلی منسجمی داریم که ضریب نفوذ خیلی خوبی دارد. ما از نظر کشف استعداد و بعد از آن کیفیت آموزش با قدرت کار کردیم. ما فوتبال آماتور پویا و مربیان پویایی داریم که به خوبی آموزش دیده‌اند. ما به تدریج توانستیم شبکه‌ای شبیه تار عنکبوت در سراسر خاک فرانسه تشکیل بدهیم.
آموزش مربیان هم در این ماجرا مؤثر بوده؟
فکر می‌کنم. من آنالیزی از 205 کشور داشتم. نتیجه آن چه بود؟ 20 کشور برتر فهرست فیفا کشورهایی هستند که بهترین آموزش مربیان پایه را دارند؛ استعدادیابی، کیفیت مسابقات، کیفیت برنامه‌های توسعه، کیفیت مربیان و کیفیت مدیران فنی. یک رابطه ریاضی بین کیفیت آموزش کودکان و نتایج تیم‌های ملی وجود دارد.
همچنین باید بگویم که فرانسه در جذب و تطبیق پذیری مهاجران موفق بوده است. فوتبال فرانسه با تاریخ مهاجران هم ارتباط نزدیکی دارد. ما پنج برنده توپ طلا داریم که کوپا اصالتی لهستانی، پلاتینی اصالتی ایتالیایی و زیدان و بنزما اصالتی الجزایری دارند (پنجمین برنده فرانسوی پاپن است). مزیت بزرگ ورزش شایسته‌سالاری است. به همین خاطر است که این بازیکنان توانستند جایگاه خودشان را پیدا کنند. همچنین آنها توانستند از کیفیت بالای آموزش، چه در باشگاه‌های حرفه‌ای و چه در شروع فوتبال‌شان در باشگاه‌های آماتور سود ببرند.
بین موفقیت‌های تیم ملی فرانسه و فرهنگ فوتبال در کشور تضادی وجود ندارد؟ مثلاً فرهنگ فوتبال در انگلیس غنی‌تر است.
بله. انگلیس توانسته از نظر کیفیت به سطح فرانسه نزدیک شود. ولی فرانسه بردن را بلد است، چون قبلاً آن را تجربه کرده است. انگلیس هنوز قهرمانی را تجربه نکرده و در تعقیب آن است. مشکل دیگر فوتبال انگلیس این است که باشگاه‌های آماتور ندارد. این باشگاه‌ها در موفقیت فوتبال فرانسه نقش اساسی دارند. شما در هر کجای فرانسه به دنیا آمده باشید و در یک باشگاه ثبت نام کنید، یک مربی شایسته خواهید داشت و در مسابقاتی در رده سنی‌تان شرکت می‌کنید. در 205 کشوری که ما بررسی کردیم، تعدادی از آنها در رده‌های پایه هیچ مسابقاتی ندارند. بدون مسابقات شما نسل‌های کاملی را از دست می‌دهید.
چرا کشوری مثل برزیل در قهرمانی دوباره جهان ناکام است؟
آنها آموزش را جدی نگرفتند. برزیل نتوانسته به کیفیت لازم برسد، چراکه در آموزش خیلی به تصمیمات و سلیقه فردی وابسته است. ما در فرانسه یک استراتژی کلی برای نفوذ سرزمینی داریم. حتی اگر یک جوان 17 ساله در دسته سوم را کشف کنید، او پایه‌ها را آموخته، حداقل‌ها را دارد و از نظر بدنی آماده است، مهم نیست که از کجا آمده باشد. وقتی در جلسات فیفا درباره فرانسه صحبت می‌کنیم از آن با احترام یاد می‌کنند. دلیل آن نتایج خوب و ثبات در نتایج است.
ونگر: سرعت فرانسه بلای جان آرژانتین می‌شود
آرسن ونگر در پیش‌بینی سرنوشت فینال جام جهانی به رادیو مونته کارلو گفت: «سرعت تیمی و نیز سرعت بالای برخی بازیکنان فرانسه می‌تواند سرنوشت‌ساز باشد. دویدن‌های بدون توپ در پشت خط دفاع حریف بسیار مهم هستند. فرانسه مالکیت توپ را در اغلب بازی‌هایش در اختیار نداشته اما آنها قادرند توپ را به‌صورت انفجاری و برق‌آسا به حمله منتقل کنند. همین ویژگی به آنها اجازه می‌دهد هر لحظه به گلزنی امیدوار باشند. علاوه بر این، آنها یک بازیکن ویژه مثل کیلیان امباپه دارند. صرف حضور او باعث می‌شود که فضاهای زیادی برای تیم باز شود.»