جام جهانی ۲۰۲۲ قطر در سازماندهی، برگزاری و امکانات جزو خاص‌ترین ادوار جام محسوب می‌شود و بنا به گفته رسانه‌ها بهترین و باکیفیت‌ترین جام تاریخ ادوار جام جهانی بویژه در حوزه ارگانیزیشن و امکانات است. برای این ادعا می‌توان دلایل متعددی را برشمرد و ردیف کرد اما بی‌تردید استادیوم‌های مدرن و لاکچری یکی از مهم‌ترین ویژگی جام جهانی قطر به شمار می‌رود.

قطر برای جام جهانی ۸ استادیوم جدید احداث کرد که در نوع خودش یک رکورد ویژه محسوب می‌شود. استادیوم‌هایی که با مدرن‌ترین و به‌روزترین امکانات و شیک‌ترین و زیباترین شکل ممکن ساخته شده‌اند که حتی نمونه‌های مشابه آن را در توسعه‌یافته‌ترین کشورهای اروپایی نیز نمی‌توان یافت. این ادعا ابداً یک گزافه‌گویی اغراق‌آمیز نیست بلکه برتافته از حقیقتی است که خبرنگاران خرده‌گیر و منفی‌باف اروپایی به آن اعتراف کرده‌اند. آنهایی که برای سیاه‌نمایی از میزبانی قطر گزارش‌های خلاف واقع متعددی را در رسانه‌های خود منتشر کرده‌اند اما در زمینه استادیوم‌های مدرن و لاکچری قطری‌ها چاره‌ای به جز تعریف و تمجید نداشتند چرا که نمونه این استادیوم‌ها حتی در کشور خودشان وجود ندارد.

جالب اینکه اغلب استادیوم‌های قطر تنها کارکرد جام جهانی دارد و بعد از پایان جام تغییر کاربری می‌دهند. اغلب استادیوم‌ها با کاهش ظرفیت، بدل به هتل - مال می‌شوند تا جلوه‌ای دیگر از شاهکار مهندسی را به نظاره بنشینیم. برنامه‌ای که برای دو استادیوم فوق مدرن لوسیل و الثمامه در نظر گرفته شده، همین است. برخی از استادیوم‌ها نیز بعد جام جهانی دیگر اثری از آنها وجود نخواهد داشت؛ مثل استادیوم ۹۷۴ که بلافاصله بعد از پایان مأموریت و میزبانی‌اش در جام جهانی، مقدمات تخریب آن آغاز شده.

قطر در برگزاری جام جهانی عملکرد موفقی داشت و نمره قبولی کامل می‌گیرد اما به طور قطع از منظر استادیوم‌های میزبان مسابقات برای همیشه در یادها باقی خواهد ماند.

جام جهانی ۲۰۲۲ اگرچه از بسیاری جهات نمونه بود اما در حوزه احداث استادیوم بی‌نظیر و فوق‌العاده عمل کرد. استادیوم‌هایی که نظیر هر کدام از آنها بدون کوچکترین اغراقی تا چند دهه بعد هیچ‌کجا ساخته نخواهد شد؛ حتی اروپا.

 

چادری شگفت‌انگیز در وسط بیابان

در میان استادیوم‌های جام جهانی، البیت خاص‌ترین بود. استادیومی در خارج از شهر دوحه و در منطقه الخور که قریب به ۸۰ کیلومتر با مرکز دوحه فاصله دارد و از همین رو برای تماشاگران و رسانه‌ها که عادت کرده بودند برای حضور در استادیوم‌ها مسافت کوتاهی را با مترو طی کنند، یک زجر مضاعف بود. البیت جزو معدود استادیوم‌های میزبان محسوب می‌شد که به‌دلیل احداث در خارج از شهر مترو نداشت و از منظر بعد مسافت نیز فاصله‌ای حداقل یک ساعته برای رفتن به آنجا نیاز بود.

وسعت استادیوم و محوطه آن به‌دلیل قرار گرفتن در بیابان‌های قطر بسیار زیاد بود به گونه‌ای که با پای پیاده نمی‌شد در محوطه این استادیوم تردد کرد.

مهم‌ترین و جذاب‌ترین بخش استادیوم نمای آن است. نمایی همچون یک چادر صحرایی که به راستی محسورکننده و باورنکردنی است. گویی در وسط صحرا چادری غول پیکر احداث شده که در آن فوتبال بازی می‌کنند!

طراحی بیرونی این استادیوم، شبیه به چادرهای صحرایی و مربوط به زمان بادیه نشینی مردم قطر است. همچنین طراحی داخلی آن، رنگ سقف و صندلی‌ها و نیمکت‌هایی که در سالن‌های بیرونی استادیوم قرار دارد، برگرفته از فرهنگ میزبانی و مجالس قطری‌هاست. طرح البیت یادآور چادر سنتی عربی است و نمادی از میهمان‌نوازی اعراب است.

هوادارانی که وارد این استادیوم ۶۰ هزار نفری می‌شدند، هرگز چیزی شبیه به آن را ندیده‌ بودند؛ یک سازه چادری غول‌پیکر که در شهر شمالی الخور به فاصله ۷۰ کیلومتری دوحه قرار داشت و تا مرحله نیمه نهایی، میزبان ۹ مسابقه جام‌جهانی قطر بود.

ساخت ورزشگاه از سال ۲۰۱۵ شروع شد. این ورزشگاه هواداران را از سراسر جهان با فرهنگ سنتی این کشور آشنا کرد.

استادیوم البیت توسط بنیاد خیریه «اسپایر زون» ساخته شده. این استادیوم منحصر به‌فرد قطر، دارای یک سقف جمع شونده پیشرفته و ۴۰۰ هزار متر مربع فضای سبز است.

 

خانه‌ای دوستدار محیط زیست

با استفاده از بهترین شیوه‌های مصرف انرژی و مصالح ساختمانی، قطری‌ها تلاش کردند که در میزبانی از محیط زیست نیز بهترین عملکرد را داشته باشند. یک فناوری مدرن برای خنک‌سازی استادیوم با استفاده از انرژی خورشیدی در آن پیاده شده است.

بر اساس چادرهایی که عشایر قرن‌ها برای محافظت از خود در برابر گرمای بیابان استفاده می‌کردند، طراحی ورزشگاه البیت نیز میزان انرژی مورد نیاز برای خنک نگه داشتن هواداران و بازیکنان فوتبال را به حداقل می‌رساند. سایبان‌های سبک‌وزن سازه چادر از هر طرف به سمت زمین کشیده شده و سایه زیادی برای تکمیل فناوری‌های خنک‌کننده هوا ایجاد می‌کند.

این ورزشگاه از نوعی سیستم خنک‌کننده که قدرت خود را انرژی خورشیدی تأمین می‌کند، بهره می‌برد. همچنین سوئیت‌های مجللی در ورزشگاه البیت ساخته شده که منظره‌ای از زمین فوتبال را در اختیار میهمانان خود قرار می‌داد.

سقف جمع‌شونده ورزشگاه البیت، یکی دیگر از امکانات جالب این استادیوم بوده که قابلیت آن را دارد تا تمام تماشاگران را در محیطی سرپوشیده قرار دهد.

پس از برگزاری مسابقات، محوطه فوقانی ورزشگاه به هتل ۵ ستاره تبدیل خواهد شد که سوئیت‌ها و اتاق‌های آن امکان تماشای زمین بازی فوتبال را دارد. یک مرکز خرید، فودکورت، سالن بدنسازی و سالن چند منظوره نیز در این مکان تعبیه شده که امکانات مختلفی را برای بازدیدکنندگان و تماشاگران فراهم می‌کند.

مقامات قطری مدعی شده‌اند که ۲۸ هزار صندلی از طبقه فوقانی این ورزشگاه را بعد از پایان مسابقات جام‌جهانی به کشورهای در حال توسعه که به زیرساخت‌های ورزشی نیاز دارند، هدیه خواهند داد.

میراث زندگی سالم ورزشگاه، در خارج از دیوارهای چادر نیز ادامه خواهد داشت. مسیرهای دویدن، دوچرخه‌سواری و اسب‌سواری به همراه پارک‌ها و مناطق بازی در کنار رستوران‌ها، برای گردش‌های خانوادگی فراهم آورده شده است.

 

وداع در نیمه نهایی

ورزشگاه البیت، مجموعاً از ۹ بازی جام‌جهانی قطر میزبانی کرد که ۶ دیدار آن در مرحله گروهی و ۳ مسابقه در مراحل حذفی بود.

استادیوم البیت با میزبانی از ۹ مسابقه جام جهانی ۲۰۲۲ قطر به پایان کار خود در این مسابقات رسید.

استادیوم البیت در مجموع ۹ میزبانی خود از بازی‌های جام جهانی، پذیرای ۶۰۱ هزار و ۱۴۹ نفر بود که در ۲ میهمانی خود، رکورد حضور تماشاگر در این استادیوم را شکست.

در هر دو دیدار اسپانیا - آلمان و دیدار انگلستان - فرانسه با تکمیل ظرفیت استادیوم، ۶۸ هزار و ۸۹۵ تماشاگر حضور داشتند. مسابقه افتتاحیه میان قطر و اکوادور نخستین بازی بود که البیت میزبان آن بود و بازی نیمه‌نهایی فرانسه و مراکش آخرین بازی بود که در البیت برگزار شد.