مازیار فیروزی
روزنامه‌نگار
لباس تیم ملی و باز هم دغدغه همیشگی. از روزهای گذشته تا شب قبل که سرانجام به‌صورت رسمی از آن رونمایی شد خیلی از المان‌هایی که در دوره‌های قبل بود حذف شده است. همیشه همین طور بوده و در هر رویداد مهمی، لباس‌ها برای تیم‌های ایرانی حاشیه‌های زیادی را به همراه داشته است. استفاده از حیوانات برای دادن لقب به تیم‌های ورزشی مختلف یک رسم بسیار قدیمی است؛ سه‌شیرها، قوهای سفید، لک‌لک‌ها، شیرهای رام‌نشدنی، عقاب‌ها، اژدها و خفاش‌ها از جمله القاب جالبی هستند که به دلایل مختلف به تیم‌های مطرح جهان داده شده که این موضوع استقبال ویژه هواداران فوتبال را هم به‌دنبال داشته است. در سال‌های اخیر این موضوع در فوتبال ایران هم تا حدی باب شده و تیم ملی فوتبال ایران با لقب یوزپلنگ‌ها شناخته می‌شود. با این حال امسال مثل سال‌های قبل نیست و یوز، نقش پررنگی روی پیراهن تیم ملی نخواهد داشت! آن هم در شرایطی که طراحان این ایده معتقد بودند، آمدن یوزپلنگ‌های آسیایی به لباس تیم ملی در سال‌های گذشته توانسته بود توجه بسیاری را به این گونه و اهمیت حفاظت آن جلب کند. از آن طرف ظاهراً قرار است طرفداران هم لباسی را بپوشند که عکس «پیروز» روی آن نقش بسته است اما حتی این اتفاق هم حاشیه‌های خاص خودش را داشته است. سؤال‌هایی که خیلی‌ها دارند به این شکل است؛ چرا یوز حذف شد، چرا فقط رد پایی از آن ماند و لباس هواداران با طرح پیروز را چه کسانی و با چه اهدافی طراحی کرده‌اند؟
یوزی که پلنگ بود!
عباس محمدی، فعال محیط زیست در خصوص نقش بستن یوزپلنگ روی لباس تیم ملی و کمرنگ شدن آن برای جام جهانی قطر به خبرآنلاین گفته بود: «به طور کلی کار نمادین این شکلی را خیلی مثبت نمی‌دانم. چه آن زمان که عکس یوزپلنگ را روی لباس گذاشتند که تصویرش هم ایراد داشت چون آن بیشتر شبیه به پلنگ بود. دوستانی که در حیاط وحش هستند هم می‌گفتند گردن آن بیشتر شبیه پلنگ است ولی یوز قامت باریک و کشیده‌ای دارد. جدا از آن ایرادها واقعیت این است که مدیران ارشد ما در ورزش و محیط زیست بیشتر دنبال کارهای شعاری و نمادین هستند. کارهای نمادین یک جاهایی برای ترویج امر محیط زیست لازم است.» او با اشاره به تأثیرگذاری قرار گرفتن عکس یوز ایرانی روی لباس تیم ملی ادامه داد: «به نظر من این اتفاق نیفتاد و من ندیدم کسی از بین فوتبالیست‌ها به شکل مؤثر و واقعی وارد بحث حفاظت شود. بین هنرمندان و بازیگران کارهایی انجام شد و مؤثر بود ولی بین فوتبالیست‌ها حداقل من نشنیدم و ندیدم اتفاقی رخ دهد. در بین کسانی که به تماشای فوتبال رفتند هم من جریانی ندیدم و این عکس خیلی هم مؤثر نبود. البته این حرکات می‌تواند مؤثر هم باشد ولی تأثیر ملموسی ندیدم.»
یوز می تواند ادامه دهد اگر...
حسن اکبری، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست درباره وجود تصویر یوز روی پیراهن تیم ملی فوتبال در سال‌های اخیر گفت: وجود تصویر یوز روی پیراهن تیم ملی طبیعتاً همه را حساس و به مشارکت در حفاظت از این گونه ارزشمند ترغیب کرده است؛ به عبارتی این موضوع تأثیرگذار بوده است و در صورت تداوم می‌تواند همچنان مؤثر باشد. وی با بیان اینکه ما باید با روش‌های متنوع نسبت به فرهنگسازی و ایجاد حساسیت در حوزه محیط زیست عمل کنیم، گفت: وجود تصویر یوزپلنگ آسیایی روی پیراهن تیم ملی فوتبال می‌تواند ورزش‌دوستان را به موضوع ضرورت حفظ یوز ترغیب و حساس کند. اگرچه این افراد جامعه بزرگی را شامل می‌شوند ولی باید روش‌های متنوع دیگری را نیز به کار گیریم تا سایر رشته‌های ورزشی، اصناف و ... نسبت به لزوم حفظ محیط زیست حساس شوند.
پیروز چطور روی لباس هواداران نشست؟
طراح لباس طرفداران تیم ملی در جام جهانی ۲۰۲۲ قطر در مصاحبه‌ای اظهارات جدیدی را درباره لباس طرفداران تیم ملی مطرح کرده است. به گفته او این لباس که «پیروز» نام دارد، با موضوع اتحاد طراحی شده است.
آمیتیس مشایخی می‌گوید: «پیروز پسر ایران است و یوزپلنگ اصیل ایرانی نماد ایران، نماد قدرت است. نقد هر اثری قطعاً بستگی به زاویه دید ما دارد، اگر مثبت ببینیم مثبت برداشت می‌کنیم و برعکس اگر دید مثبتی نداشته باشیم منفی برداشت خواهد شد. کشور هر فرد همانند پدر و مادر اوست و تک تک استان‌ها و شهرهای آن همچون اعضای خانواده هستند و نبود حتی یک عضو از آن خانواده تعادل را برهم می‌زند و حتی قابل تحمل نیست، چرا که جای او خالیست.»
او ادامه داد: «به سبب نزدیکی جام جهانی ایده طراحی این مسابقه ماه‌ها قبل و پیش از بروز بسیاری از اتفاقات ناگوار در کشور ارائه شده بود و ایده پراکندگی استان‌های عزیز کشورمان ایران و دیدگاه تجزیه‌طلبی به قدری از ذهنیت من و هر ایرانی وطن‌پرست دیگری در طراحی این اثر دور بوده که حتی حاضر نیستم به این موضوع ورود کنم؛ بنابراین توضیحاتی پیرامون فلسفه بسته هواداری پیروز ارائه و تقدیم ملت شریف خانواده بزرگمان ایران می‌کنم.»
طراح لباس طرفداران تیم ملی در جام جهانی ۲۰۲۲ قطر گفت: «به‌عنوان طراح اثر که این طرح را ایده‌پردازی، طراحی و اجرا کردم، هدفم از طراحی این بود که هر یک نفر که این پیراهن را به تن می‌کند خودش یک ایران است. در طراحی پیراهن که پیروز نام دارد، تماماً از سمبل‌های نمادین استفاده شده است. تمامی استان‌های کشور در یک پیکر واحد به‌نام پیروز، یوزپلنگ اصیل ایرانی و آسیایی به تصویر کشیده شده‌اند و اتفاقاً موضوع اتحاد است و نه نقطه مقابل آن. ایران مادر پیروز است و خال‌ها از ویژگی‌های فیزیکی و لاینفک یوزپلنگ است. در طراحی خال‌های پیکره ایران از تمامی استان‌ها و شهرهای کشور استفاده شده و هرگز روی یک استان خاص تأکید نشده است، حتی در طراحی و جای‌گذاری خال‌ها همان‌طور که در طرح پیداست، اولین خال، خود نقشه کامل ایران است که بالاتر از تمامی خال‌ها قرار گرفته است و سایر خال‌ها از خلیج پارس گرفته تا دریای خزر، کردستان، سیستان و بلوچستان، تهران و تمامی شهرهای کشور عزیزمان در پایین آن قرار گرفته‌اند؛ این ایده از دید من اتحاد و قدرت ایران است و از نقاط قوت اثر بود و نه نقطه ضعف آن.»
مشایخی گفت: «یوز اصیل ایرانی پیروز، سمبل عنصر طبیعی ایران است که فوتبال ایران حامی آن بوده. از دید من دو یوز سبز و قرمز در پس زمینه سفید که نماد صلح است و رنگ‌های ملی پرچم هستند، سبز نماد روحیه مقاومت و قرمز نماد روحیه جنگجویی ما ایرانیان است و هر دو یوز یک نفر هستند. هر دو پیروزند در قالب یک پیکر واحد و یک تن ایرانی. در این طرح پیروز عصبانی نیست، او نماد و سمبل قدرت و سرسختی است و اگر شاد یا بی‌تفاوت بود قطعاً تعابیر دیگری از آن برداشت می‌شد و قصد داشتم ایران قوی را نشان بدهم. از زاویه دید من چهره یوزپلنگ قوی و باصلابت به این شکل است.»
طراح لباس طرفداران تیم ملی در جام جهانی ۲۰۲۲ قطر گفت: «ایران به‌صورت خط میخی طراحی شده و نشان از قدمت باستانی و تاریخی کشور پهناور عزیزمان ایران است. امیدوارم این طرح مورد قبول مردم عزیز کشورم قرار گیرد و این طرح را به ایران، به پیروز و به جناب آقای علیرضا شهرداری، همدم و مونس این روزهای پیروز تقدیم می‌کنم.»