خیلی دیر فیکس تیم ملی والیبال شد، آن هم روزهایی که خیلی‌ها فکر می‌کردند، در نبود سعید معروف، او نمی‌تواند. نمی‌تواند و یک جای کار در تیم ملی می‌لنگد. اما توانست. هر چند سخت بود، حتی انتقاداتی هم به کارش شد، اما توانست و خیلی خوب هم توانست. به گفته خودش با راهنمایی‌های پدرش. تا جایی که حتی منتقدان هم اعتراف کردند وادی از پس کار برآمد. حرف از محمدطاهر وادی پاسور تیم ملی والیبال است. شاید آخرین بازیکن از نسل والیبالی‌های ملی‌پوش اسلامشهری، تربیت شده، به دست ابراهیم وادی. او این روزها بازیساز و مغز متفکر تیم ملی والیبال ایران است. با پاسور تیم ملی والیبال از همه جا صحبت کردیم، حرف‌هایش قبل از قهرمانی جهان خالی از لطف نیست.
مهری رنجبر
روزنامه‌نگار
تو در 30 سالگی به ترکیب فیکس تیم ملی اضافه شدی. 30 سالگی دیر نیست؟
من بودم، شاید 5-6 سال نفر سوم در اردو بودم و خط می‌خوردم. دلیلش مربیان خارجی، سرپرستی که بوده، نمی‌دانم دلیلش را باید از آنها بپرسید که فنی بوده، یا اخلاقی و... آنها نظر می‌دادند. حالا آقا بهروز که آمد به من اعتماد کرد و خوشحالم که جواب اعتمادش را دادم.
دلیل اصلی می‌تواند رقیب سرسخت، قدیمی مثل سعید معروف باشد.
جدای از سعید معروف که بود، اما می‌توانستم پاسور دوم تیم انتخاب شوم. شاید عملکردی داشتم که به تیم ملی کمک می‌کردم، اما همه این سال‌ها مرا انتخاب نکردند. کولاکوویچ یک بار برای یک هفته مرا انتخاب کرد که من برای بازی با امریکا درخاک امریکا بد بازی نکردم و این طرف هم لیگ ملت‌های سال قبل در ریمینی هم عملکرد بدی نداشتم، از 9 بازی، 5 بازی را بردیم اما یکدفعه مرا کنار گذاشتند. نمی‌دانم چرا.
رابطه‌ات با سعید معروف خوب است؟
رابطه خوبی داریم و مشکلی با هم نداریم.
با او به‌عنوان نفر اول پاسوری مشورت و صحبت می‌کنی؟
قبل از لیگ ملت‌ها با او صحبت کردم و یکسری راهنمایی هم کرد. رابطه ما با هم خوب است.
در پست شما، سعید معروف یکسری شیطنت‌ها و ریزه‌کاری‌هایی دارد که هواداران والیبال با تماشای آن خیلی لذت می‌برند، تو هم چنین شگردهایی‌داری یا فعلاً ریسک نمی‌کنی؟
سعید معروف جایگاهش را در تیم ملی پیدا کرده بود، کاپیتان و نفر اول تیم ملی بود و براحتی می‌توانست این کارها را انجام دهد، حتی اگر اشتباهی هم پیش می‌آمد کسی به او خرده نمی‌گرفت، می‌گفتند زیبایی‌های والیبال است. اما من تا بخواهم به آن جایگاه برسم، یکی، دو سالی زمان می‌برد تا حرکات ریسکی هم انجام دهم. تقریباً سبک بازی من هم ریسکی است اما فعلاً ترجیح می‌دهم اول جایگاهم را در تیم محکم کنم، تیم نتیجه بگیرد و هماهنگی با بچه‌ها به وجود بیاید و بعد کمکم حرکات ریسکی را هم به وقتش انجام می‌دهم.
تیم تغییر نسل داشت و بازیکنان تقریباً به جز میلاد، جدید هستند. این بازیکنان نسبت به بازیکنان قبلی چه تفاوتی دارند.
تغییرات در تیم خدا را شکر مثبت بوده، بچه‌ها بازیکنانی هستند که برای تلاش مضاعف آمده‌اند تا جایگاه مدنظر در والیبال را زودتر به دست آورند. بچه‌ها انگیزه زیادی دارند و خوب هستند.
فکر می‌کنی از لیگ ملت‌ها باتجربه‌تر شده‌ای و بهتر در قهرمانی جهان نتیجه می‌گیری؟
لیگ ملت‌ها دیگر تمام شد، اگر ما در باد آن بازی‌ها بخوابیم، قطعاً نتایج ضعیف‌تری می‌گیریم، ولی اگر از آن بازی‌ها درس بگیریم، اینکه باخت‌ها در چه صورتی رقم خورد، در حالی که 4 پوئن بالا بودیم، اما بعد باختیم، مثل بازی با بلغارستان، هلند یا حتی بازی دوم با لهستان در مرحله نیمه‌نهایی لیگ ملت‌ها، ست چهارم سوار بازی بودیم اما ست پنجم، یک دفعه بازی را رها کردیم.
چه اتفاقی افتاد که بازی برده را باختید؟
احساس می‌کنم راضی شدیم از بازی ست چهارم و انگار رها کردیم.
شاید حس کردید مثل بازی اول، ست چهارم را که بردید، ست پنجم هم برای ماست اما برعکس شد.
واقعاً ما فکر کردیم بازی تمام شد، ولی آنها خیلی بهتر کار کردند. البته که داوری هم یکی، دو پوئن را به نفع لهستان گرفت، همان اول ست پنجم حمل توپ و سردفاع لهستان را نگرفت و همین خیلی به نفع آنها شد.
در والیبال، ویدیو چک هست، var هم به فوتبال آمده و سر آن خیلی بحث هست، داوری با ویدیوچک هنوز هم مشکل دارد؟
یکسری از حرکات در ویدیوچک نیست، مثل توپی که رد می‌شود یا خطای حمل و... را نمی‌زند. داور در ست پنجم بازی با لهستان خطای حمل لیبروی لهستان را نگرفت، اگر می‌گرفت و نتیجه یک- صفر به نفع ما می‌شد شرایط فرق می‌کرد.
چقدر فوتبالی هستی؟
من فوتبال را هم دوست دارم. تیم رئال را دوست دارم.
بازی‌های رئال را دنبال می‌کنی؟
خیلی نه. بویژه حالا که دیگر بچه دارم و اصلاً نمی‌شود فوتبال نگاه کرد.
پس وقت تماشای فوتبال را نداری.
واقعاً وقت تماشا ندارم. من از تمرینات تیم ملی، ساعت 10 شب به خانه می‌رسم.
زندگی متأهلی و بچه اجازه نمی‌دهد وقت آزاد داشته باشی؟
دقیقاً. من صبح که تمرین می‌آیم، حداقل تا ساعت 9 شب خانه نیستم و وقتی می‌رسم باید با سینا پسرم بازی کنم و سر و کله بزنم.
بعد از تمرین برایت حالی می‌ماند تا با سینا سر و کله بزنی؟
با بچه همیشه انرژی هست.
معمولاً ورزشکاران در دوره حرفه‌ای ازدواج نمی‌کنند و بچه‌دار هم نمی‌شوند. اما تو ازدواج کردی و بچه هم داری. چه پیشنهادی داری؟
بستگی به خود هر فرد دارد. زندگی شخصی هرکسی است. من نه می‌گویم ازدواج کنید و نه می‌گویم ازدواج نکنید.
ازدواج چقدر به پیشرفت تو کمک کرد؟
خیلی. ازدواج به من خیلی کمک کرد. چرا که بعد از ازدواج دغدغه فکری من تنها به خانواده دو نفره‌ام ختم می‌شود و بقیه دیگر برایم مهم نیستند.
به این فکر می‌کنی که من پیشرفت کنم و درآمدم بیشتر شود به خاطر خانواده ام؟
دقیقاً. هدفگذاری من در زندگی‌ام به خانواده‌ام محدود شده و حداقل این است که همه پولم را جمع می‌کنم تا یک زندگی خوب برای خانواده‌ام درست کنم. هدف ما یکی است.
خانواده‌ات از اینکه مدام درگیر والیبال، اردو، سفر و مسابقه هستی، ناراحت نیستند؟
من سعی می‌کنم زمانی که هستم، کنار خانواده‌ام در سفر و تفریح باشم تا وقتی نیستم جبران شود.
تو در گدانسک دلت برای پسرت تنگ شده بود و می‌خواستی برگردی تهران. چطور تحمل کردی؟
قرار بود ما به تهران نیاییم و از ایتالیا به قهرمانی جهان برویم. وقتی به مرحله نهایی صعود کردیم، گفتند تهران برنمی‌گردیم، من گفتم خودم بلیت می‌گیرم، می‌روم. من به آقا بهروز گفتم شما نمی‌آیید من بلیت می‌گیرم، می‌روم و برمی‌گردم. گفت نه ناراحت نباش با هم می‌رویم، تو بروی من هم برمی‌گردم ایران.
تو بچه اسلامشهری، چطور والیبالی شدی؟
من پدرم ابراهیم وادی، مربی والیبال است. مربی که 16-17 بازیکن مثل محمد کاظم، حمزه زرینی، فرهاد نظری‌افشار، آرش کشاورزی، ولی نورمحمدی بازیکنانش بوده‌اند و در تیم ملی بازی کرده‌اند.
پس والیبال ورزش خانوادگی شماست؟
بله. اتفاقاً پدرم با گروه میهن در اسلامشهر همکاری می‌کند و آکادمی معروف اسلامشهر را فعال کرده است.
انگار تو آخرین نفر از نسل بازیکنان والیبال اسلامشهری در تیم ملی هستی؟
من آخرین نفر نسیتم. دو، سه بازیکن دیگر هم هستند اما من آخرین بازیکن اسلامشهری در تیم ملی هستم. حالا دوباره بابا کار را شروع کرده.
قد چقدر در موفقیت یک پاسور تأثیر دارد؟
قد خیلی مهم است. حالا ما بازیکنی داریم با 2 متر قد که فشار کمتری برای پریدن متحمل می‌شود، چرا که بازیکن دو متری دست‌های بلندتری دارد، با این حساب فشار کمتری در پریدن می‌گذارد و کمتر خسته می‌شود و راحت‌تر دفاع می‌کند و اسپک می‌زند. البته که کنار بازیکن قدبلند، تکنیک و هوش خیلی مهم است. چرا که بازیکن بلندقد بدون تکنیک کار خیلی سختی دارد.
شما در بازی مقابل بازیکنان درجه یک دنیا، تفاوت قد را چطور جبران می‌کنید؟
مشکل بازیکن ایرانی این است که در بازی جلوی بازیکنان قد بلند، انرژی زیادی می‌گذارد. ما در بازی اول مقابل لهستان که برنده شدیم، باورتان نمی‌شود وقتی شب به اتاق دکتر تیم رفتم دیدم همه آنجا بودند. یعنی فشار زیادی گذاشتیم که توانستیم آن تیم را ببریم. یعنی از 100 درصد حتی بچه‌ها 20-30 درصد بیشتر توان گذاشتند تا برنده شدیم. این توانمندی ایرانی‌هاست، با اینکه قد و هیکل ما کوچکتر از بازیکنان حریف است اما برای جبران فشار بیشتری به حریف می‌آورد. ایرانی‌ها کمی هم هوش خرج می‌کنند و با دست بازیکنان بازی می‌کنند.
این باهوشی بچه‌ها را در بازی‌ها حس می‌کنی؟
دقیقاً. بعضی از بچه‌ها در بازی‌ها حرکاتی را انجام می‌دهند که بازیکنان تیم مقابل می‌مانند که چطور با دست دفاع بازی کرد. چطور جا خالی انداخت. میلاد یکسری کارها را خوب بلد است یا اسفندیار و امین سر دفاع زدن را خیلی خوب بلد هستند.
چرا از بین بچه‌های ما شاید یکی، دو نفر مثل برزیلی‌ها، ایتالیایی‌ها، سرویس پرشی خوب می‌زنند؟
ما حالا سه، چهار نفری داریم که مثل آنها سرویس پرشی می‌زنند. یکی از دلایلش هم جثه و هیکل بازیکنان ماست. بازیکنان ایران نسبت به بازیکنان فرانسوی یا لهستانی، جثه کوچکتری دارند که باعث می‌شود قدرت بدنی کمتری داشته باشند. ولی امین، اسفندیار، میلاد و توخته سرویس‌های پرقدرت می‌زنند.
دلیل قوت آنها برای زدن سرویس‌های پرشی به بازی در لیگ‌های اروپایی برمی‌گردد؟
نه به بازی در اروپا ربطی ندارد، بلکه به فیزیک بدنی است. کورک کاپیتان تیم ملی لهستان با هیکلی که دارد به زور از این در رد می‌شود. او به‌دلیل هیکلش کتف بزرگتری هم دارد و راحت سرویس می‌زند یا سیمون کوبایی جثه بزرگی دارد. همه بازیکنان اروپایی هم نمی‌توانند سرویس‌های قدرتی با سرعت بالای 120 متر بزنند، ما هم 4 بازیکن داریم که راحت سرویس‌های با سرعت بالای 120 متر می‌زنند. مرتضی شریفی هم در تمرین راحت سرویس با سرعت 130 می‌زند. جثه‌‌بندی‌ها کمی تأثیرگذار است.
وقتی تو پاسور شماره یک تیم شدی، خیلی‌ها می‌گفتند نمی‌توانی، چطور شد؟
نمی‌خواهم بهانه‌گیری کنم، اما من هفته اول لیگ ملت‌ها انگشتم در رفت و هفته سوم خوب شد. نوسان پاسم زیاد، بازی تدارکاتی هم بود و هماهنگی بچه‌ها زمان برد. از طرفی مردم هم والیبال را دوست دارند و دلشان می‌خواهد همیشه در اوج باشد، خدا را شکر اواسط هفته دوم تیم هماهنگ شد و بچه‌ها همدیگر را قبول کردند که این شرایط را داریم و برای شکست تیم‌ها با انگیزه بیشتری کار کنیم.
سیدمحمد موسوی می‌گفت محمد وادی برخلاف انتظار، خوب از پس کار برآمد. پاسوری پست حساسی است، خودت چطور کار کردی تا بازی به بازی بهتر شدی؟
مربیان خیلی به من کمک کردند و از اطلاعاتی که پدرم به من می‌داد نهایت استفاده را بردم. وقتی با او صحبت می‌کردم، می‌گفت باید آرامشت را حفظ کنی، کنترل بازیکنان با توست و تو باید بدانی به کدام بازیکن پاس بدهی و به کدام نه. شاید هیجان امین خیلی زیاد باشد و نباید همه پاس‌ها را به امین بدهی، بلکه تقسیم کن، از توخته و جلوه بموقع استفاده کن. این مسائل خیلی کمکم کرد.
مشاور قوی داشتی؟
وقتی پدرت والیبالیست باشد، این طوری می‌شود (با خنده).
مربی ما ایرانی است، تو با مربی خارجی هم کار کردی. چقدر فرق هست یا سطح مربیان والیبال ایرانی به خارجی‌ها نزدیک است یا نه؟
آقا بهروز سطح مربیگری‌اش بالاست و حتی می‌تواند با مربیان بزرگ دنیا برابری کند. او هم مثل بازیکنی است که میدان بیشتری ببیند باتجربه‌تر می‌شود. حالا مربی خارجی که می‌آید چهار تا بازی جهانی و اروپایی رفته. مربی در اولین تجربه‌اش نتیجه خوب گرفته، پس به او بها داده شود نتیجه خیلی خوبی می‌گیرد. تیم فرانسه 7-8 سالی است که همین بازیکنانش روی دست هم بازی می‌کنند و مربی‌اش تازه تغییر کرده، قهرمان المپیک و لیگ جهانی شده است. بازیکنان با بازی کنار هم شناخت کاملی از هم پیدا می‌کنند. مربی ایرانی وقتی تیم می‌بازد بیشتر حرص می‌خورد و بیشتر روی ضعف‌ها تمرکز می‌کند، اما مربی خارجی می‌گوید باختیم رفت. به بازی قبلی فکر نکن و تمرکزت را روی بازی بگذار. در حالی که تا ضعف‌ها را برطرف نکنی، پیشرفتی به وجود نمی‌آید.
حالا چه؟
حالا روی ضعف‌ها خیلی بیشتر کار می‌کنیم. اشتباهاتی که در لیگ ملت‌ها از آن ضربه خوردیم.
دو اشتباه بگو که حالا روی آن کار می‌کنید.
دفاع روی تور، توپگیری توپ‌های برگشتی که بخوابانیم.
برای این کار تمرین خاصی دارید؟
بله. مربیان از کنار زمین توپ‌های بلند می‌زنند تا توپ‌ها با ارتفاعات مختلف برسد و ما همان را باید بازی کنیم. یا ضرب اول را مربی می‌زند و ضرب دو و سه را ما باید بازی کنیم.
تغییر ترکیب تیم با نتیجه‌ای که در لیگ ملت‌ها گرفت، با چه واکنشی روبه‌رو شد؟
نسل قبلی بازیکنان بزرگی بودند و بازی به جای آنها کمی سخت است. تا بخواهی ذهن مردم را از نسل قبلی پاک کنی زمان می‌برد. مردم باید بازی خوب، نتیجه و مقام خوبی ببینند. خدا را شکر ما کمکم این روند رو به رشد را نشان دادیم، امیدوارم در قهرمانی جهان هم عملکرد قابل قبولی داشته باشیم.
واکنش مردم بعد از لیگ ملت‌ها به شما چطور بوده؟
بعداز لیگ ملت‌ها برخورد مردم خیلی بهتر شده و خیلی به ما لطف دارند. تبریک می‌گویند، کادو می‌فرستند.
قهرمانی جهان را چطور می‌بینی؟
ما خیلی تلاش کردیم و حتی روزهایی 3 ساعت صبح و 3 ساعت بعدازظهر تمرین کردیم. امیدوارم نتیجه خوبی بگیریم.
تو برای پاسوری فیکس در زمین برای قهرمانی جهان رقابت داری. این رقابت چطور است؟
رقابت داخل زمین داریم، اما بیرون از زمین رفاقت داریم.
این شعار نیست؟
نه می‌توانید در تمرین ببینید.
هینن می‌گفت تاکتیک والیبال در زمین پیچیده‌تر از فوتبال است. چه فرقی دارد، چطور دست حریف را می‌خوانی؟
سه دفاع زیر تور است و چهار مهاجم از تیم حریف و بعضی مواقع پاسور هم هست، یعنی 3 به 5 باید با آن تیم مقابله کنی، اگر باهوش باشی می‌توانی دست حریف را بخوانی، وگرنه می‌زنند. به هر حال 5 نفر بیشتر از 3 نفر هستند.
تشخیص این کار با پاسور است؟
موقع دفاع این سه نفر هرکدام باید باهوش باشند و موقع حمله آن 5 نفر. پاسور باید تشخیص بدهد که به چه کسی پاس بدهد که راحت‌تر توپ را بخواباند.
چند مدل مختلف برای پاسور هست؟
مدل‌های زیادی هست، مثلاً امیرحسین توخته 7-8 مدل پاس دارد، سیدمحمد موسوی هم 7-8 مدل دارد. هر کدام نقطه قوت خاصی دارند و بعد پایین‌تر می‌آیند. پاسور هم سعی می‌کند از قوت‌های یک مهاجم استفاده کند.
عمر قهرمانی پاسور چند سال است؟
من تا هر وقت بدنم کشش داشته باشد بازی می‌کنم. فرقی نمی‌کند تیم ملی یا باشگاهی. ما هنوز پاسور داریم که تا سن 47 سالگی بازی می‌کند. پاسوری پستی است که می‌تواند اما پشت خط‌زن سخت است. چون سرعتی‌زن‌ها بیشتر پرش دارند اما پاسور می‌تواند بپرد یا نپرد. آن پرش باعث مصدومیت زانو، کتف و... می‌شود.
تو مسابقات قهرمانی جهان را هم تجربه کردی، چطور بود؟
مسابقات جهانی برایم خیلی خوب بود و تجربه عالی محسوب می‌شد. بازی کنار بزرگان باعث شد تا از تجربه پاسورهای باتجربه نکات زیادی یاد بگیرم.
شاید خیلی‌ها بعد از درخشش تیم ملی در لیگ ملت‌ها، توقع عملکرد بهتری در قهرمانی جهان داشتند اما نشد. چرا؟
مردم ایران همیشه دوست دارند بهترین بازی‌ها را از تیم ملی ببینند. البته حق دارند اما همه تیم‌ها از بازیکنان باتجربه‌شان استفاده می‌کنند، در مقابل تیم ما کمی جوان و کم‌تجربه شده و همین موضوع روی نتیجه تیم تأثیر داشت.
قصه درگیری لفظی بین تو و آقای عطایی در قهرمانی جهان چه بود؟ بعضی‌ها می‌گویند وقتی تو بدون ساق‌دست‌هایت به زمین برگشتی، ثابت می‌کند که بابت ناراحتی و عصبانیت از بگو و مگو ساق‌هایت را درآورده بودی.
اصلاً بحثی بین من و آقای عطایی نبود، من وقتی از زمین بیرون آمدم داشتم توضیح می‌دادم که به مجرد یک پاس را گفتم، اما او متوجه نشد، وقتی این توضیح را می‌دادم دستم بالا بود، برای شیطنت از من عکس گرفتند.
تو شخصیت آرامی داری، اما امیرحسین اسفندیار گفته بود وادی با شوخی‌هایش ما را عاصی می‌کند. واقعاً در این حد؟
من با بچه‌ها راحت هستم، گاهی اوقات برای عوض شدن جو کمی شوخی می‌کنیم.
لیگ برتر امسال را چطور می‌بینی؟
لیگ امسال خیلی خوب است، چرا که بازی‌ها فشرده نیست و بازیکنان با استراحت خوبی که بین بازی‌ها دارند، عملکرد بهتری دارند و همین مسأله به پویایی لیگ کمک می‌کند.
به نظر خودت محمدطاهر وادی امسال بعد از کلی تجربه جدید، چقدر با محمدطاهر وادی سال‌های قبل فرق کرده؟
امسال برای خودم برنامه‌ریزی دارم تا بهترین عملکرد را داشته باشم و ضعف‌هایم را برطرف کنم.
تو بین سه پاسور برتر دور مقدماتی قهرمانی جهان بودی، این نشان می‌دهد راه را درست رفتی.
بهتــــــــــــــــــرین بودن هر بازیکــــــــــــــــن به هم‌تیمی‌هایش بستگی دارد، من تشکر می‌کنم از هم‌تیمی‌هایم در قهرمانی جهان که با بازی خوب، کمک کردند تا بقیه بهترین باشند البته کادر فنی هم با یادآوری نکات مثبت به ما کمک می‌کنند.
ZOOM
یکسری انتقادات در فضای مجازی هم به نتایج تیم در مسابقات قهرمانی جهان بود.
ما نمی‌خواندیم. من خیلی در فضای مجازی فعال نیستم، سعی می‌کردم انتقادات را نخوانم و اگر هم ناخواسته انتقادی به چشمم می‌خورد، بعد مثبت آن را می‌گرفتم. این طور که منتقد ایرانی است و به خاطر تعصبش به تیم ملی، دلش می‌خواهد همیشه تیمش بالا باشد.