خشونت و تنشی که شعلههای آن در فینال یورو 2020 در ومبلی زبانه کشید، منجر به بروز «شرمساری ملی» برای انگلیسیها شد که میتوانست نتایج جبران ناپذیری به همراه داشته باشد؛ این خلاصه یافتههای یک تحقیق درباره فینال یورو 2020 و نحوه میزبانی انگلیس از این رویداد است.
بارونس لوئیس کیسی در گزارشی که به سفارش اتحادیه فوتبال انگلیس (FA) تهیه شده، به این نکته اشاره کرده که 2 هزار هوادار بدون بلیت که پس از مصرف الکل و مواد مخدر، حالت عادی هم نداشتند، چگونه توانستند پس از عبور از درهای ورودی، راه خود را به درون ورزشگاه باز کنند. این گزارش با این نکته خاتمه یافته که چند «حادثه در آستانه وقوع» میتوانسته چندین کشته روی دست انگلیس، آن هم در بزرگترین مسابقهاش در نیم قرن گذشته بگذارد.
براین اساس و از میان 2 هزار هوادار بدون بلیت که توانستهاند از درب ورودی عبور کرده و به ومبلی برسند، تنها 400 نفر شناسایی و برگردانده شدند اما بسیاری از ناظران تنظیم این گزارش اذعان دارند این شرایط وخیم میتوانست پس از پیروزی انگلیس بر ایتالیا شرایط را از این هم بغرنجتر کند؛ چرا که در آن زمان، حدود 6 هزار هوادار بدون بلیت آماده هجوم به ورزشگاه، آن هم در لحظات خروج هواداران قانونی، شده بودند! بارونس کیسی در این خصوص میگوید: «باور دارم که با تلفات انسانی و آسیبهای مادام العمر، آن هم در ابعادی بزرگ، فاصله چندانی نداشتیم. مستی، استعمال مواد مخدر، بیمسئولیتی، جنایتکاری و تجاوز به انسانهای بیگناه... همه شوکهکننده و غیرقابل تحمل و چشمپوشی هستند. این اتفاق در هر نقطهای از بریتانیا که رخ میداد باید دلیلی برای نگرانی میشد. وقوع این اتفاق در ورزشگاه ملی ما و در روز برگزاری بزرگترین بازی ما در 55 سال گذشته دلیلی برای شرمساری ملی است». در گزارش به این نکته اشاره شده که سطحی بیسابقه از جنایتکاری و رفتارهای ضد اجتماعی موجب بروز خطا از طرف مسئولان برگزاری مسابقه شده است. برگزاری بازی با ظرفیتی 67 هزار نفری (ظرفیتی کاهش یافته به دلیل پروتکلهای بهداشتی) این اطمینان خاطر را به هواداران بدون بلیت داده که میتوانند با یک «طوفان انسانی کامل» راه خود به سمت سکوهای ومبلی را باز کنند. در مجموع، 17 ورودی ومبلی توسط این هواداران شکسته و گزارش شده برخی مسئولان برقراری نظم با دریافت رشوه به هواداران بدون بلیت اجازه ورود به ورزشگاه را دادهاند. براساس شواهد، نامزد یکی از بازیکنان تیم ملی انگلیس پس از تماشای این صحنهها، بزرگترین هراس در تمام زندگی خود را تجربه کرده و یکی از هواداران بدون بلیت، خود را به جای یک مأمور برقراری نظم جا زده و با دزدیدن کودکی معلول، توانسته به راحتی مجوز ورود به ورزشگاه را دریافت کند.
در ادامه به شکلی دقیق، به برخی جزییات وقوع این حادثه که در این گزارش به آنها اشاره شده، میپردازیم:
رفتار بیملاحظه برخی، جان انسانها را در خطر قرار داده و چند حادثه در آستانه وقوع میتوانست به کشته یا مصدومیت شمار زیادی از انسانها بینجامد.
برنامهریزی و آمادگی میزبانی از این فینال به واسطه شرایط موجود تحت تأثیر قرار گرفت و طوفانی بزرگ را رقم زد. محدودیتهای کرونایی تسهیل شده اما اجرای پروتکلهای بهداشتی با نیاز به مدیریت جمعیت، تنشی بنیادین را رقم زد.
قصور جمعی برگزارکنندگان، صحنه را برای رقم خوردن بدترین سناریوی ممکن آماده کرد. در این میان کمبود حضور مأموران تربیت شده به دلیل شرایط کرونایی، مأموران برقراری نظم را آسیبپذیرتر کرده بود.
حذف جایگاه تماشاگران «Fan Zone» ابزاری مهم در مدیریت جمعیت را از میان برداشت و احتمالاً فاکتوری کلیدی در هرج و مرج رقم خورده محسوب میشد.
ممنوعیتهای استفاده از الکل در سیستم حمل و نقل عمومی و اجرای آن کافی به نظر نمیرسید.
پلیس اقدامات لازم را جهت کاهش خطر تماشاگران بدون بلیت انجام نداد و نیروهای پلیس، بسیار دیر به کار گرفته شدند.
برنامهریزی برای فینال، با اهمیت آن و ارتباط با شرایط موجود همخوانی نداشت.
در پایان این گزارش، چند توصیه نیز برای جلوگیری از تکرار این اتفاقات، خطاب به دولت و اتحادیه فوتبال عنوان شده است؛ از جمله آن که دولت باید مجازات جرایم ناشی از بینظمی در این میادین را تشدید کرده و اتحادیه فوتبال نیز با راهانداختن کمپینی ملی، موضع خود را در قبال رفتار هواداران مشخص کند.
مارک بالینگهام مدیر اجرایی FA در خصوص نتایج این گزارش میگوید: «ما کاملاً یافتههای این گزارش را میپذیریم و نکات زیادی را از آن آموختهایم. FA بابت اتفاقات اسفباری که برای تماشاگران درون ومبلی در این شب مهم رقم خورد، عذرخواهی میکند».