فوتبال از دید ارنستو والورده متفاوت است: «مسأله این بود که زاویه نگاه خود را عوض کنید.» او همیشه این کار را انجام داده است. والورده در سن‌سباستین یک نمایشگاه عکاسی سیاه و سفید برگزار کرده و در آن عکس‌های خود را در ابعاد یک در یک‌ونیم متر به نمایش گذاشته است. این کلکسیون پرتره‌ای از فوتبال را از نگاه لنز مربی سابق بارسلونا به تصویر می‌کشد.

والورده زمانی که بازیکن بود در دانشگاه استودیس فوتوگرافیکس ده کاتالونیا درس خواند. او می‌خواست عکاس شود اما فوتبال او را همچنان مجذوب خود نگه داشت. او 20 فصل پیاپی مربیگری کرد، اسپانیول را به فینال جام یوفا رساند، اتلتیک‌بیلبائو را بعد از 31 سال قهرمان یک جام کرد و بارسلونا را به دوگانه داخلی رساند تا اینکه این باشگاه او را در ژانویه 2020 اخراج کرد. بارسا در آن هنگام صدرنشین لیگ بود اما پس از آن دیگر قهرمان لیگ نشد.

اما دوربین والورده همیشه کنارش بود. او در سال 2012 اولین کلکسیون خود را منتشر کرد و ماه بعد هم کتاب بعدی‌اش را منتشر خواهد کرد. نمایشگاه او از تصاویری است که در بیش از یک دهه حضورش در فوتبال گرفته است. بخشی از این تصاویر مربوط به دوران حضور او در المپیاکوس است؛ جایی که ورزش و مسائل سیاسی-اجتماعی کنار هم قرار می‌گیرند. والورده می‌گوید: «راحت می‌توانم هزار ماجرا برای‌تان تعریف کنم. آنجا پر از مواد محترقه، بین دو نیمه‌های یک‌ساعته و تنش فیزیکی بود و من به‌سرعت دریافتم که باید پیروز شوم.»

او این کار را هم کرد. والورده سه‌بار لیگ و دوبار جام حذفی را فتح کرد. او می‌گوید: «طرفداران برای تماشای بازی به ورزشگاه نمی‌روند. آنها برای مشارکت در بازی به ورزشگاه می‌روند.» بارسلونا یک‌بار با لیونل مسی و نیمار به تور آمریکا رفت و طوری استقبال شد که انگار گروه بیتلز راهی این کشور شده است. والورده تصاویر بسیاری از داخل اتوبوس گرفت.

او می‌گوید: «افراد زیادی به داخل اتوبوس نگاه می‌کردند، اما من از داخل اتوبوس از بیرون عکس گرفتم. جهت برعکس بود، اما من نمی‌خواستم بین ما و آنها فاصله بیندازم، چون همه ما در یک نمایش حضور داشتیم.»

تصاویر او قدرتمند هستند و دید والورده را نشان می‌دهند. او از فضای پیرامون تیم عکس گرفته است. آیا مسئولیت او برای شادی هواداران طاقت‌فرسا نبوده؟ «نه! خب، استرس‌زا که هست. اما اگر اینطور فکر کنید که باید فردایش بازنشسته شوید.»

والورده به‌عنوان عکاس توانسته درام را از فوتبال بگیرد، تصویری منطقی از آن ارائه دهد، نویز را حذف کند و فوتبال را معمولی سازد. اما او می‌گوید: «فوتبال چیزی شده که زندگی‌مان را تأمین می‌کند. فوتبال یک نمایش است، یک درام بزرگ است. مرتب می‌گویند: آیا این مربی اخراج می‌شود؟ آیا آن بازیکن را از تیم بیرون می‌اندازند؟» این در حالی است که تماشاگران نیمی از فوتبال را نمی‌بینند. والورده می‌گوید: «آنها فکر می‌کنند چیزهایی را می‌دانند که در عمل صحت ندارد. آنها می‌گویند: اگر این هفته برنده نشویم، دنیا به آخر می‌رسد. اما یکشنبه پیروز نمی‌شوید و دوشنبه زندگی ادامه پیدا می‌کند. طرفداران می‌گویند: این بحرانی باور نکردنی است و تیم در آشوب فرو رفته. اما نگران نباشید، بحرانی دیگر از راه می‌رسد تا این را پوشش دهد! هفته به هفته به پیش می‌روید و به پایان فصل می‌رسید و قضاوت نهایی انجام می‌شود. بعد از آن، ماجرا تمام  و فصل جدیدی آغاز می‌شود. فردا دوباره خورشید طلوع می‌کند؛ یک فصل جدید، امیدواری، ذوق و همه اینها...»

والورده بار دیگر لبخند می‌زند: «صبر کنید، صبر کنید، حرفم تمام نشده. فوتبال پراضطراب است، اما یک گام به عقب برمی‌دارید و می‌بینید که چه منطقی بر آن حاکم است. اما داخل فوتبال اوضاع جهنمی است. منطقی‌سازی فوتبال یک چیز است، اما شما باید فوتبال را از نزدیک تجربه کنید. از نزدیک همه چیز متفاوت است. فوتبال شما را با خود می‌برد.»

آن شکست 4 بر صفر بارسلونا در آنفیلد کار والورده را ساخت. والورده می‌گوید: «ما دچار یک لحظه بی‌ثباتی شدیم، آن هم در چنان ورزشگاهی.» او البته هشت‌ماه دیگر به مربیگری بارسا ادامه داد و باشگاه با او همکاری کرد، هرچند مدیران دیگر دل‌شان با او نبود. شاید بهتر بود که او خودش استعفا می‌داد؟ «لحظاتی هست که با خود فکر می‌کنم بله، همین است. اما در کل، نه. فوتبال همیشه بخت انتقام را به شما می‌دهد.» او البته بخت انتقام را نیافت و پس از شکست در سوپرجام اسپانیا اخراج شد.

اما آیا او به جایی رسیده بود که فکر کند اخراج راه‌حل مناسبی است و چیزی است که خودش می‌خواهد؟ «نه، نه، نه. همیشه بخشی از شما مبارزه می‌کند و می‌خواهد ارزش‌تان را نشان دهد. شما با خود فکر می‌کنید: صبر کنید، بحران‌های بسیاری هستند و شما می‌توانید به این یکی هم غلبه کنید. چرا نباید فکر می‌کردم که می‌توانیم قهرمان لیگ شویم؟ در اولین بازی‌های من، در دو دیدار سوپرجام با نتیجه 5 بر یک به رئال‌مادرید باختیم. آن شکست من را تحت تأثیر قرار داد، اما بعدش...»

بعدش بارسلونا دوگانه را فتح کرد. آنها فصل بعد قهرمان لیگ شدند. او البته به قهرمانی سوم در لیگ نرسید. «می‌دانم چه می‌گویم؛ اگر مردم شما را مقصر بدانند، کاری نمی‌توانید انجام دهید. من ایستادم و نفس کشیدم. من با این انتظارات زندگی کردم. من مدتی طولانی تنش را تحمل کردم. نه‌تنها در بارسلونا، که در اتلتیک هم همینطور بود. شما به زمان نیاز دارید. نیاز دارید دور از جمع باشید و فاصله بگیرید. بعد هم که ماجرای همه‌گیری ویروس کرونا پیش آمد. اینطور نبود که من خودم را از سایرین جدا کنم. این کاری بود که همه انجام دادند. شما کمی از فوتبال دوری می‌کنید و بعد فوتبال از سر گرفته می‌شود.»

15 ماه از اخراج والورده گذشته و تاکنون نشده بود او چنین مدت طولانی بیکار باشد. اما او در این باره سکوتی طولانی می‌کند. تیم او دو سال قهرمان لیگ شد و وقتی او اخراج شد، بارسا صدرنشین لیگ بود. آنها پس از آن دیگر قهرمان لیگ نشدند. والورده می‌گوید: «خب؟ می‌دانم که دو قهرمانی دارم.» اما آیا دیگران هم به این موضوع توجه می‌کنند و برای‌شان آن دو قهرمانی ارزشمند است؟ «ببینید، این ماجرای ارزشمندی است... من برای این دو قهرمانی ارزش قائلم. چطور نباشم؟ برخی اینجا هستند که می‌گویند: قهرمان لیگ شدیم، خب که چه؟ اما برای من ارزشمند بود. برخی هستند که فکر می‌کنند این کافی نبوده است. باشد، من که نمی‌توانم نظرشان را تغییر دهم.»

حالا وقت او به عکاسی می‌گذرد. آیا ممکن است فوتبال دوباره به سراغش بیاید؟ «اگر چیزی باشد که به من انگیزه دهد، شاید دوباره وسوسه شوم. رفتن به خارج جذاب است و متفاوت.» انگلیس؟ «شاید. بدم نمی‌آید امتحانش کنم. این حس را دارم که آنجا به فوتبال احترام زیادی می‌گذارند.»

منبع: گاردین