سامان موحدی راد

 

سال‌ها پیش یکی از خبرهای روتین بعد از هر دربی گزارش سازمان اتوبوسرانی تهران بود که در حاشیه این دربی چه تعداد اتوبوس تخریب شده یا به آن صدماتی وارد شد. شاید نزدیک به یک دهه باشد که دیگر از این دست خبرها را از دربی نمی‌شنویم. در واقع مشکل تماشاگران و شیشه‌ها و صندلی‌های اتوبوس حل شد اما همچنان اخبار روتین بعد از دربی ادامه دارد. امسال هم بعد از دربی احکام کمیته انضباطی از راه رسید. از قضا قبل از دربی هم یک دیدار سنتی همراه با درگیری دیگر بین پرسپولیس و سپاهان در جریان بود که احکام آن هم با یک تأخیر معنی‌دار بعد از دربی رسید تا شاهد محرومیت و جریمه نقدی بازیکن و مربی و باشگاه باشیم. سؤالی که بعد از شنیدن این دست اخبار به ذهن متبادر می‌شود این است که این دست احکام که از فرط تکرار به یک کلیشه تبدیل شده‌اند تا چه میزان می‌توانند بازدارنده باشند.

یک بخش مهم از فلسفه تعریف جریمه این است که از تکرار دوباره این اتفاقات جلوگیری کند اما چرا این احکام پر تکرار هنوز نتوانسته در فوتبال ایران به کاهش خشونت درون و بیرون زمین منجر شود؟ شاید یک بخش از این ماجرا را باید در نمایشی بودن همه ساحت‌ها در فوتبال ایران جست‌وجو کرد. فوتبالی که همه چیزش برپایه روابط غیرشفاف، کارکردهای غیرشفاف و غیر دقیق طراحی شده باید هم در چنین عرصه‌ای ناکارآمد باشد. تنها کافی است به بخشی از جرایم این احکام تازه توجه کنید. چند جریمه ۷۵ و ۲۵۰ میلیونی برای بازیکنان و مربی‌ها که موجب شده رقم قابل توجهی به حساب کمیته انضباطی واریز شود. نخست اینکه هر کدام از این اعداد به تنهایی در برابر قراردادهای مربی‌ها و بازیکنان عدد آنچنانی به حساب نمی‌آید که آنها را از تکرار این عمل باز دارد. دیگر اینکه رفتار این کمیته در بخشش احکام و سفت و سخت نبودن تنبیه‌ها تقریباً همه را در برابر صلابت این نهاد مردد کرده است.

از سوی دیگر کمیته انضباطی یا فدراسیون فوتبال تا‌کنون گزارشی نداده که درآمدهای حاصل از محل این جریمه‌ها خرج چه مسائلی شده. به هر حال انتظار این است که این درآمدها منجر به افزایش کیفیت قضاوت‌ها در لیگ ایران شود. خرید سیستم‌هایی مثل VAR یا برگزاری دوره‌هایی که منجر به افزایش کیفیت داوران شود در کنار بالا بردن دستمزد داورها که احتمال لغزش آنها را کم کند حداقل انتظاراتی است که می‌توان از محل این درآمدها داشت. 

به هر حال همه کارهایی که قرار است در جهت فرهنگ سازی فوتبال ایران انجام شود، نباید شامل جریمه‌های سفت و سخت باشد. اندکی هزینه در بالا بردن کیفیت داوری هم می‌تواند به میزان قابل توجهی از حس بی‌عدالتی موجود در این زمینه بکاهد و می‌تواند بخشی از خشونت‌های احتمالی را کم کند. فعلاً که کمیته انضباطی بیشتر به چشم یک منبع درآمد به دیدارهای حساس نگاه می‌کند و نه بیشتر.