صادق رئیسی‌کیا

 

اساسنامه هر بنگاهی از دیدگاه حقوقی، نوعی از مقررات است که بر روابط بین مؤسسان و شرکا و سهامداران آن بنگاه، اشخاص طرف معامله با آن بنگاه، مدیران آن بنگاه با یکدیگر و با سهامداران و ذی‌نفعان و نیز بر روابط آن بنگاه با نهادهای دولتی و عمومی و خصوصی تأثیرگذار است. در عین حال این نکته مورد تأکید است که اساسنامه بنگاه‌ها تحت تأثیر قوانین دستوری هستند و نمی‌توانند منشأ و موجد تعهدات، اختیارات و حقوقی بر خلاف قوانین دستوری و نظم عمومی جامعه باشند. به بیانی ساده‌تر، اساسنامه هر بنگاه باید تابع قوانین الزام‌آور کشور باشد نه بر خلاف آنها. اساسنامه‌ها عموماً وجود، اعتبار و الزام‌آور بودن خود را در یک سطح از توافق و قرارداد مؤسسان و شرکا و سهامداران آن بنگاه می‌گیرند و در سطح دیگر از قوانین جاری کشور. بنابراین اساسنامه هیأت‌های فوتبال که در حیطه فوتبال، نوعی مقررات هستند باید بخشی از اصول، ارکان و عناصر قانون را داشته باشند. بر اساس آنچه ذکر شد بخشی از اصول و عناصر اساسی که باید در تدوین اساسنامه هیأت‌های فوتبال رعایت شوند را بیان می‌کنم:

۱- موافق با منطوق، مفهوم، اهداف و اصول مندرج در اساسنامه فدراسیون فوتبال ایران باشند.

۲- در جهت تحقق منافع عمومی و جمعی در فوتبال، تنظیم شوند و مقصود و نتیجه تنظیم و تصویب آنها ایجاد استحکامات برای حفظ یک فرد یا یک گروه خاص نباشد.

۳- اصل انتخابی بودن سمت رئیس و هیأت رئیسه هیأت فوتبال را به هیچ طریقی نفی نکند و اعتبار این اصل بسیار مهم را با تعبیه نصاب‌های انتخاباتی ضعیف، طولانی کردن مدت ریاست، متوالی کردن دوره ریاست، انتصابی کردن سمت اعضای مجمع، مشروعیت بخشی به تأخیر در برگزاری انتخابات و... سلب ننماید.

۴- تظایف و تناظر حق و تکلیف باید در اساسنامه هیأت‌های فوتبال آشکار و روشن باشد. اساسنامه نباید بیانگر کلیات و احکام بدون ضمانت اجرا باشد بلکه باید در سطح کلان در برابر هر حقی که به رئیس و هیأت رئیسه داده می‌شود متقابلاً مسئولیت‌های آنها و ضمانت اجرای تخطی از آن را نیز بیان کند.

۵- احکام و قواعد اساسنامه هیأت فوتبال باید صریح، قطعی و بدون ابهام باشد. مبهم نبودن مقررات، مسأله‌ای بسیار مهم است.

۶- پیاده‌سازی و اجرای احکام و قواعد بیان شده در اساسنامه هیأت فوتبال باید قابلیت تحقق داشته و ممکن باشد.

۷- اساسنامه هیأت فوتبال باید موجب و موجد نظم، عدالت بوده و مقید به صیانت از اصول و روح حاکم بر ورزش و رقابت‌ها و رویدادها و نهاد‌های ورزشی باشد.

۸- اصولاً همه مقررات از جمله اساسنامه هیأت‌های فوتبال باید اولاً به گونه‌ای کارآمد، پاسخگوی نیازهای کنونی و ثانیاً معطوف به سازماندهی روابط و نظم و تعالی فوتبال در آینده باشد.

۹- اساسنامه هیأت‌های فوتبال باید نزد اکثریت اهالی فوتبال مقبولیت داشته باشد و از این جهت شایسته است در فرآیند تدوین و تصویب آن، اقدام به انتشار پیش‌نویس تهیه شده و سپس جمع‌آوری نظرات و دیدگاه‌های کارشناسان فوتبال و نهایتاً لحاظ نظرات کارآمد و مفید شود.

۱۰- در تدوین و تصویب اساسنامه هیأت‌های فوتبال همچنین باید به اصل تفکیک و استقلال رکن اجرایی (رئیس و هیأت رئیسه و دبیر) و رکن قانونگذاری و تنظیم‌گری (مجمع عمومی) و رکن نظارت عالیه و قضاوت (کمیته‌های انضباطی و اخلاق و استیناف) توجه شود و به ویژه همانگونه که در اساسنامه فدراسیون فوتبال ایران آمده است باید رکن قضایی، رأی خود را از مجمع عمومی هیأت بگیرد تا امکان واقعی نظارت عالیه و قضاوت مستقل و حرفه‌ای را درباره عملکرد رکن اجرایی داشته باشد.

۱۱- موازین و الزامات شفافیت مالی، اقتصادی و اطلاعاتی و موازین تعارض منافع نیز باید در تدوین اساسنامه هیأت‌های فوتبال مورد توجه قرار بگیرد.