سام ستارزاده

 

نقطه اوج گزارش محمدرضا احمدی در شهرآورد ۹۵، یک جمله یا فریاد به‌یاد ماندنی و خوش‌تحریر نبود؛ بلکه یک درد و دل حدوداً ۸۰ ثانیه‌ای از وضعیتی بود که بر اطراف مستطیل سبز بازی حاکم بود. صحبت‌های احمدی در دقیقه ۶۵ تقابل سرخابی‌ها در مورد اتفاقاتی نظیر صحبت از پشت دروازه با داور وسط و حرف‌های ناشایستی که از میکروفون‌های کنار زمین به گوش وی می‌رسید، کاملاً صادقانه و از ته دل بیان شدند. این مسائل، هرچند کوچک به نظر برسند، دقیقاً مسائلی هستند که تفاوت میان فضای فوتبال ایران و یک فضای فوتبال حرفه را رقم می‌زنند.

متأسفانه، درگیری و خشونت جزو جدایی‌ناپذیری از بازی‌های بزرگ فوتبال ایران شده. فرقی ندارد که این بازی دربی باشد یا تقابل یکی از سرخابی‌ها با سپاهان. در مورد درگیری‌های دقایق پایانی بازیکنان دو تیم نیز، محمدرضا احمدی جمله قابل‌توجهی بر زبان آورد مبنی بر اینکه در این شهرآورد خبری از تماشاگران هم نیست که بخواهیم چنین دعواهایی را بر گردن جو متشنج حاکم بر سکوها بیندازیم. چنین حقیقتی نه‌تنها به‌وضوح درباره شهرآورد اخیر، بلکه درمورد آشوبی که پس از تساوی سپاهان و پرسپولیس در نقش جهان ایجاد شد نیز کاملاً صدق می‌کند.

زمانی که در مصاف باشگاه‌های برتر که به‌نوعی چکیده فوتبال ایران هستند و برترین بازیکنان لیگ را در خود جای داده‌اند، بی‌موردترین درگیری‌های بی‌وقفه را حتی در بازی‌های بدون تماشاگر ماه‌های کرونایی به‌عنوان یک رخداد عادی شاهد هستیم، این حواشی زشت و زننده رفتار ناپخته و غیر‌حرفه‌ای بخش غالبی از فوتبال داخلی کشورمان را تداعی می‌کند (اگر نخواهیم این ویژگی را به کل این فضا اطلاق کنیم). مجادله با داور بازی و دستیارانش، عادت به انداختن تقصیرات بر گردن عوامل خارجی، پرخاش نابهنگام در حین بازی یا بلافاصله پس از آن، اگر در بازی‌های بزرگ لیگ به این سادگی دیده می‌شوند، روتین‌های ناشایست کل لیگ برتر هستند که نشان می‌دهد رفتار و تفکر حرفه‌ای در آکادمی‌های فوتبال به بازیکنان به‌خوبی تدریس نشده‌اند.

دریبل و شوت‌زنی، تاکتیک‌های بازی، تمرینات افزایش آمادگی جسمانی و هر مسأله فنی دیگری با آموزش و تمرین به بازیکنان پایه افزوده می‌شوند اما به همین اندازه، متأسفانه از سنینی که باید شخصیت حرفه‌ای این جوانان شکل بگیرد، از بعد روحی و روانی آنان غفلت ورزیده می‌شود. روانشناسی در آکادمی‌های فوتبال ما جایگاه برجسته‌ای ندارد تا تسلط بازیکنان‌مان به روان خود در شرایط پرفشار و حساس نسبت به بازیکنانی که از نوجوانی شخصیت حرفه‌ای را جدی‌تر از مباحث فنی فوتبال فرا گرفته‌اند، کمتر باشد.

نیمه‌نهایی جام ملت‌های ۲۰۱۹ امارات هنوز از یادها نرفته. برترین‌های فوتبال ایران تاوان یک اعتراض نابجا به داوری را به سخت‌ترین شکل ممکن دادند اما فوتبال ما هنوز به قدری عبرت نگرفته که به دنبال راهکاری برای کاهش این تنش‌های فرسایشی بی‌‌حاصل و تقویت شخصیت حرفه‌ای بازیکنان مطرح خود باشد. هرچند ریشه‌کن شدن این موضوع با توجه به آن در فوتبال پایه ممکن است اما در کوتاه‌مدت نیز می‌توان روی کمک پیشکسوت‌های برجسته داوری حساب کرد تا بتوان دست‌کم بازیکنان‌مان را در ارتباط مؤثر با داوران یاری کنیم؛ نظیر کاری که باشگاه تراکتور پیش از آغاز لیگ قهرمانان آسیا انجام داد.