سعید زاهدیان
روزنامه‌نگار
فوتبال ایران انگار قبل از هر چیز و هرکس به ابتذال کشیده شده و خودش را پرچمدار بداخلاقی کرده است؛ چهره کریه، زشت و رقت‌انگیز آن سال‌ها پشت واژه «تماشاگرنما» پنهان بود. برای سال‌های سال، تماشاگران با فحاشی، شکستن صندلی، جنجال و رفتارهای هولیگانی، علت تباهی و تمام بدبختی‌های فوتبال ایران قلمداد می‌شدند تا هیولای کرونا توفیق اجباری شد و باورهای غلط در تمام زمینه‌ها را یکجا بلعید.
پاندمی کرونا، خیلی زود حقیقت فوتبال‌ ایران را عریان و آشکار کرد. ویروس‌ کرونا که ذاتاً بخش‌های آسیب‌پذیر بدن را هدف قرار می‌دهد، در فوتبال هم به بخش‌های ضعیف و آسیب‌پذیرش حمله کرد و نقطه ضعف فوتبال را هدف گرفت.
فوتبال ایران بدون تماشاگر، نه‌تنها ذره‌ای پاک و منزه نشد که زشت‌تر و کریه‌تر از قبل مقابل چشم‌ حیرت‌زده ما قرار گرفت. حمله به داور، پخش واژه‌های زشت از میکروفن تلویزیون، هجوم نیمکت‌نشین‌ها به داخل زمین، درگیری میان کمک‌ مربیان، جنجال و تنش، همه و همه، محصول دوران پساکرونا است که دیگر «تماشاگرنماها» یا لیدرهایی با رفتار هولیگان‌گونه راهی به ورزشگاه نداشتند و ندارند. مصاحبه‌های جنجالی، درگیری در راهروهای استادیوم یا کنار اتاق داوران با شدتی به مراتب بیشتر از قبل هر هفته تکرار می‌شود؛ دیگر فدراسیون ‌فوتبال، کمیته ‌انضباطی و اخلاق نمی‌توانستند تماشاگران را عامل تشنج و ملتهب شدن بازی‌ها معرفی کنند.
چیزی که این روزها در ایران با نام لیگ یا جام حذفی می‌بینیم، تنها از نظر شکل و ظاهر به فوتبال شباهت دارد. نه کیفیتی هست و نه هیجانی، نه رقابتی هست و نه تاکتیک و تکنیکی؛ بلبشویی میان دو گروه است با نام فوتبال!
بگذارید این بلبشو را با فوتبال مقایسه کنیم؛ یکشنبه شب سیتی – چلسی از تلویزیون پخش شد؛ چند ساعت پس از جام اتحادیه در انگلیس -که مهد هولیگانیسم است- جنگ مادریدی‌ها و کاتالان‌ها در قالب اتلتیکو – بارسا شروع شد. اگر اینها فوتبال است، آنچه در ایران با عنوان لیگ و حذفی برگزار می‌شود، نسخه‌ای «فیک و قلابی» از فوتبال هم نیست!
نمی‌دانم این دو مسابقه را زنده از تلویزیون تماشا کردید یا نه؛ لحظه، لحظه‌اش، ثانیه به ثانیه‌اش کنایه‌ و نقد تندی بود به فوتبال ما. در فوتبالی که برد و باخت بر سر میلیون‌ها دلار است، یک تیم از پایتخت مقابل رقیبی از منطقه‌ای جدایی‌طلب -با تاریخچه‌ای مفصل از اختلاف‌شان- رودرروی هم ایستادند و بر سر صدرنشینی با تمام توان جنگیدند. در اوج این جدال بزرگ، دو بازیکن -فران‌تورس و ساویچ- وسط زمین یقه هم را گرفتند و کتک‌کاری کردند. داور سوت کشید و دقیقه 2+90 هر دو بازیکن را اخراج کرد و بلافاصله بازی از سر گرفته شد؛ بدون ذره‌ای اعتراض و اتلاف وقت. نه اتلتی‌های بازنده به سوی داور هجوم ‌بردند و نه نیمکت بارسا به داخل زمین ‌ریخت.
سرانجام جنگ بزرگ را بارسا برد؛ ای‌کاش «شبکه سه» به‌جای حرف‌های تکراری و ملال‌آور مجریانش بعد از سوت پایان، اجازه می‌داد دقایق بیشتری زمین نبرد به مخاطب فوتبال نشان داده شود. سیمئونه و ژاوی به سمت هم رفتند و با یکدیگر دست دادند، بی‌آنکه سیمئونه بهانه صحنه‌های بحث برانگیز -مثلاً گل دمبله که از نگاه من که هوادار بارسا هستم خطای گاوی بود اما داور و VAR خطایی تشخیص ندادند- به سمت داور هجوم ببرد، راه خود را به سمت رختکن کج کرد و تصمیمات قاضی را پذیرفت. دقیقاً شبیه کاری که پپ گواردیولا و گراهام پاتر بعد از برد ۴-صفر سیتیزن‌ها مقابل چلسی انجام دادند. بازیکنانی که تا قبل از سوت پایان چنان روی پای هم تکل می‌بستند که گویی برای خونخواهی به متروپلیتانو پا گذاشته‌اند، وسط زمین یکدیگر را در آغوش می‌گرفتند و لبخند بر چهره لباس به یادگار عوض می‌کردند. بخش کوچکی از این اتفاقات احتمالاً از دست شبکه سه در رفت و پخش شد.

فوتبالی که
فوتبال نیست

خب؛ حالا من باید درباره استقلال – تراکتور - چه فرقی می‌کند  پرسپولیس – تراکتور یا حتی استقلال – پرسپولیس در دربی- بنویسم؟ از ابتدای فصل یک بازی مثال بزنید که حساسیت بازی دو شب پیش لالیگا را داشته و بدون جنگ و جدل به پایان رسیده باشد؛ به ساپینتو، یحیی، قلعه‌نویی، نکونام، رحمتی و همه آنهایی که هر هفته بخشی از فوتبال ایران هستند، نگاه کنید. همه شکل هم شده‌اند؛ همه طلبکار و همه حق به جانب. کم مانده داور را وسط زمین یا در کنفرانس به جرم یک سوت اشتباهش با دندان تکه پاره کنند.
کدام فوتبال، کدام بازی کلاسیک، کدام تاکتیک و کدام تکنیک؟ درباره چه چیزی باید بنویسم، وقتی در زمین فوتبال رگه‌ای از فوتبال نمی‌بینم؟!
این برداشت من از فوتبال ایران در سال‌های کرونایی است؛ به‌نظر باید تندتر و شدیدتر به «فوتبالی که فوتبال نیست» تاخت و شرحه، شرحه‌اش کرد.
همین یک جرم کافی نیست که سال‌های سال در حق من، تو و تک، تک تماشاگران جفا شده؛ یک عمر طناب تقصیر را بر گردن بی‌گناهان انداختند و حالا در روزگاری که به بهانه -بله به بهانه- کرونا همچنان جرأت و شهامت برگزاری بازی با تماشاگر نیست، باید در ورزشگاه‌های سوت و کور فوتبال تماشا کنیم.
حتی باورم این است که اگر در استادیوم‌ها باز شود، بازهم خبری از شور و حال قدیم نیست. با این توضیح واضحات، به استقبال جام‌حذفی برویم. استقلال – تراکتور که باید ال‌کلاسیکو و یکی از شیک‌ترین و آنتیک‌ترین بازی‌های هر سال فوتبال ایران باشد، چقدر در این سال‌ها زیبا و جذاب شده که حالا امیدوار به تماشای یک مسابقه ناب و دیدنی باشیم؟ آنچه از این مسابقه در ذهن دارم، محرومیت، درگیری، جنجال و هزار هزار موضوع غیر فوتبالی است. اما با همه این‌ها، ناچاریم شما را به تماشای فوتبال‌های فیک و تقلبی دعوت ‌کنیم، چون چیز دیگری برای تماشا نمانده است.

 

سینا فتوت
روزنامه‌نگار
از قدیم جام حذفی جام آرزوها بود اما دیگر نیست! جام حذفی قبلاً یک فرصت بود برای تیم‌های کوچک و بازیکن‌های گمنام و مربی‌های جاه‌طلب! ترکیب برنده جام حذفی اصلاً همین بود. وقت باید بگذاری و تاریخ یکصد ساله فوتبال ایران را ورق بزنی و اسامی بازیکنان و تیم‌ها و مربیان شگفتی‌ساز بزرگ جام حذفی را زنده کنی. اسامی از یاد رفته‌ای که بعد از چندین دهه می‌شود دوباره آنها را روی کاغذ آورد و یادی زنده کرد از روزهای خوش جام حذفی. روزهایی که این مسابقات مسیر ارزان‌تر رسیدن به لیگ قهرمانان آسیا نبود و مهندسی داوری‌ها و نتایج بخشی از آن به حساب نمی‌آمد!
به هر حال، این روزها جام حذفی دیگر خیلی محلی برای بزرگی کردن اسم‌های کوچک اما رو به رشد نیست! جام حذفی تبدیل شده به محلی برای درخشش تیم‌های بزرگی که در لیگ زورشان به تیم قهرمان نمی‌رسد. نتیجه اینکه آنها انرژی خود را سرریز می‌کنند داخل این مسابقات و می‌کوشند تا با رسیدن به جام ضعف‌های خود را پوشش بدهند.
در سال‌های اخیر رسم قهرمانی به مدد هوچی‌گری هم به جام حذفی اضافه شده که باید کمی نگرانش بود. اینکه به لطف ورود مربی به زمین و اخلال در ایجاد مسابقه تیمت را قهرمان کنی! این مخرب‌ترین ویروسی است که می‌توان به سالم‌ترین مسابقات دنیا وارد کرد. در همه دنیا جام‌های حذفی و مسابقات اینگونه ارزشی دوچندان دارند چون خاصیت این مسابقات بروز استعدادها و نمایش درخشان تیم‌های کوچک‌تر است ضمن آنکه فرصت اقتصادی مناسبی نیز برای تیم‌های کم‌بنیه به دست می‌آید.
اینجا البته همان‌طور که عرض کردم هم لیگ و هم جام حذفی دیگر مثل سابق اداره نمی‌شوند و آن روح زیبای درون خود را از دست داده‌اند.
ببینیم حذفی امسال نشانی از روزهای طلایی خویش دارد یا اینکه قرار است با یک نمایش قابل پیش‌بینی مثل همیشه مواجه شویم!

 

امیررضا همایون
روزنامه‌نگار
عملکرد تیم‌های فوتبال در جام حذفی با آنچه از آنها در رقابت‌های لیگ سراغ داریم، متفاوت است. به نوعی می‌توان گفت جام حذفی رقابتی‌ است که همه تیم‌های حاضر در آن از ضعیف‌ترین تا قدرترین اجازه داشتن رویای کسب جام قهرمانی و رسیدن به رقابت‌های بین‌المللی را دارند. به همین علت نوع بازی کردن تیم‌ها در این رقابت با آنچه از آنها در لیگ شاهد هستیم، متفاوت است؛ بخصوص اگر تیم مقابل شما از لیگ‌های دسته پایین‌تر آمده باشد؛ درست مانند اتفاقی که برای آلومینیوم رخ داده.
شاگردان مهدی رحمتی به‌عنوان فینالیست دوره گذشته باید در مرحله یک شانزدهم نهایی مقابل آریو اسلامشهر قرار بگیرند. نبردی که برای پسران رحمتی جدال با یک تیم ناشناخته باانگیزه است. انگیزه برخی مواقع از تجربه هم بیشتر به کار می‌آید بخصوص اگر سطح حریفت از جایگاه خودت بیشتر باشد. این انگاره‌ای است که برای تیم آریو اسلامشهر صدق می‌کند. آنها برای معرفی بیشتر خود به اهالی فوتبال تا آخرین ذره انرژی خود را برای کسب پیروزی در بازی هزینه خواهند کرد. اتفاقی که اگر رخ دهد تا چند روز این تیم سوژه اصلی رسانه‌ها خواهد بود.
باید دید این تیم می‌تواند با داشتن انگیزه مقابل تجربه آلومینیوم به پیروزی برسد یا اینکه تیم رحمتی موفق به عبور از این مرحله و ادامه ماجراجویی‌های خودش خواهد شد. اراکی‌ها معتقدند که شگفتی رخ نمی‌دهد و با انجام یک بازی حساب‌شده موفق به صعود از این مرحله می‌شوند؛ بازی امروز ثابت می‌کند که این ادعا را تا چه اندازه باید جدی گرفت.

 

آیسان سعیدی
روزنامه‌نگار
پرسپولیس در تمام این سال‌ها هیچوقت تیم جام حذفی نبوده. آنها چه در دورانی که با مصطفی دنیزلی در فوتبال ایران یک فوتبال تماشاگرپسند را انجام می‌دادند و دو بار به سپاهان برخورد کردند و هر بار مقهور سپاهان شدند، از این جام باز ماندند چه در تمام سال‌های صدارت در لیگ و بر پا کردن امپراتوری قهرمانی نتوانستند به این جام نزدیک شوند. تنها در دوره برانکو بود که یک بار با سرمربی کروات پرسپولیس دبل کردند و موفق شدند در اهواز این جام را در یک بازی پرحاشیه بالای سر ببرند. پرسپولیس سال‌هاست که در جام حذفی توفیقی نداشته و همیشه ناکام مانده؛ تیمی که به نظر ژن آن را برای قهرمانی در لیگ ساخته‌اند و برای مسابقات جام حذفی هیچ گاه مدعی نیست. فصل گذشته را به یاد بیاورید؛ آنها در تهران اسیر آلومینیوم شدند و برابر حریف اراکی و مقابل چشمان بهت‌زده هواداران شکست خوردند و از جام بیرون افتادند. با وجود این پرسپولیس همیشه پرسپولیس است و آنها برای هر جامی یک مدعی بالقوه هستند حتی اگر دی‌ان‌ای‌ آنها کمتر با این جام هماهنگ باشد. نخستین حریف آنها ون پارس است؛ تیمی از لیگ یک که روی کاغذ نباید لقمه‌ای گلوگیر برای سرخ‌ها باشد اما فراموش نکنید خاصیت جام حذفی عرض اندام تیم‌های دسته پایین‌تر مقابل غول‌هاست. فرمولی که خاصیت جام حذفی است و همیشه جذابیت ویژه جام حذفی در تمام دنیا محسوب می‌شود. اینکه ون پارس بتواند پرسپولیس را به دردسر بیندازد بیشتر شبیه شوخی است اما در جام حذفی باید هر شوخی را جدی گرفت!

 

ایمان گودرزی
روزنامه‌نگار
تیم فوتبال گل‌گهر در شروع رقابت‌های جام حذفی باید به مصاف مس شهربابک برود. این دو تیم نزدیک شهرهای فوتبالی استان کرمان هستند که هر دو با پشتوانه معادنی که دارند فعالیت در فوتبال را شروع کرده‌اند؛ مس زیر نظر صنایع مس ایران و گل‌گهر هم با بودجه شرکت معدنی گل‌گهر به فعالیت می‌پردازند. از نکات قابل‌توجه این رویارویی اینکه دو تیم تاکنون هیچ بازی رسمی‌ای با هم برگزار نکرده‌اند. در واقع پیش از صعود گل‌گهر به رقابت‌های لیگ برتر، مس شهربابک در لیگ دسته‌های پایین‌تر حضور داشت و پس از صعود نماینده شهربابک به لیگ برتر هم آبی‌پوشان شهر سیرجان لیگ برتری شده بودند. در حال حاضر گل‌گهر با امیر قلعه‌نویی یکی از مدعیان جدی کسب قهرمانی رقابت‌های لیگ بیست و دوم به شمار می‌رود و مس شهربابک نیز با وحید رضایی با کسب 25 امتیاز یکی از مدعیان صعود به لیگ برتر در جدول رده‌بندی لیگ دسته اول در پایان هفته شانزدهم این مسابقات به شمار می‌رود. طبق برنامه این دربی استان کرمان که با توجه به حضور تیم‌های مس رفسنجان، گل‌گهر و مس کرمان در لیگ برتر جدیدترین دربی این منطقه به شمار می‌رود امروز 20 دی ماه ساعت 15 در ورزشگاه قاسم سلیمانی شهر سیرجان برگزار خواهد شد؛ دیداری که پس از یکی دو بازی دوستانه اولین مصاف رسمی این دو نماینده کرمان خواهد بود.