آرمن ساروخانیان
روزنامه‌نگار
در دوره هشت ساله‌ای که کی‌روش سرمربی تیم ملی بود و در سه بازی دوستانه‌ای که بعد از بازگشت به تیم ملی داشت و از تلویزیون پخش شد، به یاد نداریم که او از دفاع سه نفره استفاده کرده باشد. او هرچند به یک مربی تدافعی و محتاط شهره است، همیشه به خط دفاع چهار نفره‌اش وفادار بود و تلاش می‌کرد، فضاها را با فشرده کردن خطوط و پوشش‌های نزدیک بازیکنانش ببندد. حتی وقتی یک روز قبل از بازی شنیده شد که ممکن است مقابل انگلیس از دفاع سه نفره استفاده کند، انتظار می‌رفت که این یک شایعه و احتمالاً ترفندی برای فریب رسانه‌ها و حریف باشد. شروع بازی اما نشان داد که کی‌روش سراغ سیستم کاملاً جدیدی رفته و تیمش را با سه مدافع به زمین فرستاده است.

چشمی، ضعیف‌ترین بازیکن
بازیکنی که بیش از دیگران از این تغییر سیستم بهره برد و به ترکیب اصلی رسید، روزبه چشمی بود. هافبک استقلال بعد از جدایی کی‌روش هرگز به تیم ملی دعوت نشده بود، ولی با بازگشت مربی پرتغالی دوباره به فهرست تیم ملی اضافه شد. او در بازی‌های دوستانه در خط هافبک بازی کرد و پیش‌بینی این بود که مقابل انگلیس هم یکی از هافبک‌های دفاعی باشد، ولی برای این بازی حساس ناگهان به قلب دفاع منتقل شد و مدافع آخر تیم در کنار پورعلی‌گنجی و حسینی بود. این تنها تغییر اساسی تیم ملی نبود و در خط میانی هم عزت‌اللهی و امیری روی نیمکت رفتند تا نوراللهی و کریمی بازی کنند. چیدمان پیش از بازی 2-5-3 اعلام شده بود، ولی در زمین به نظر می‌رسید که تیم ملی 1-2-4-3 بازی می‌کند و طارمی تنها مهاجم کی‌روش است. صرفنظر کردن از بازیکنانی که در ماه‌های گذشته مهره‌های اصلی تیم ملی بودند و به هم ریختن ترکیب ریسک بسیار بزرگی برای حساس‌ترین بازی سال‌های اخیر تیم ملی بود، ولی کی‌روش آنقدر تجربه دارد که خیال‌مان از او راحت باشد و باور کنیم که او تمام جزئیات را در نظر گرفته و بهترین ترکیبش را به زمین فرستاده است.

نقشه «آنتی-کین» جواب نداد
نقشه جدید کی‌‌روش یک دلیل مهم داشت و دفاع سه نفره بلندقدش نقشه‌ «آنتی-کین» مربی پرتغالی برای کنترل کاپیتان انگلیس بود، ولی این ترفند جواب نداد و تیم ملی در نیمه اول سه بار از همین نقطه گل خورد. انگلیس روی سانترها و ضربات ایستگاهی بسیار خطرناک بود و حضور سه مدافع میانی هم نتوانست به کنترل حملات حریف کمک کند. چشمی که قرار بود اسلحه پنهان کی‌روش در کنترل آسمان محوطه جریمه ایران باشد، ضعیف‌ترین بازیکن زمین بود وقتی سه بر صفر عقب بودیم و کار تمام شده بود، تعویض شد. اولین کرنر انگلیس در پنج دقیقه نخست بازی هشداری بود که آنها روی توپ‌های بلند چقدر خطرناک هستند. چشمی و پورعلی‌گنجی در این صحنه دو بازیکن انگلیس را بغل کردند و زمین زدند و خوش‌شانس بودند که در بازبینی ویدیویی پنالتی اعلام نشد. انگلیس با شروع سریع ضربه ایستگاهی بعدی بازیکنان تیم ملی را غافلگیر کرد و نتیجه آن سر به سر شدن بیرانوند و حسینی و تعویض اجباری دروازه‌بان تیم ملی بود. تیم ملی بعد از وقفه طولانی بازی بابت مصدومیت بیرانوند کمی جلوتر آمد و به نظر می‌رسید که ریتم بازی انگلیس به هم ریخته، ولی این وضعیت دوام زیادی نداشت و آنها روی اولین حمله جدی به گل رسیدند. سانتر لوک شاو در روی نقطه پنالتی را بلینگام بدون مزاحم به گوشه بالای دروازه فرستاد. سه مدافع میانی تیم ملی در این صحنه فاصله زیادی داشتند و هافبک دورتموند بدون مزاحم توانست دروازه حسینی را باز کند.

فروپاشی دفاع
این شروع فروپاشی ساختار دفاعی تیم ملی بود که در دقایق بعدی کاملاً به هم ریخت و دو بار دیگر تسلیم شد. روی گل دوم چشمی در کنترل مگوایر ناکام بود و ضربه سر مدافع میانی انگلیس را بوکایو ساکا با شوت سرضرب وارد دروازه کرد. طارمی در شروع مجدد بازی به هم‌تیمی‌هایش اشاره کرد که بازی را در لحظات کوتاه تا پایان نیمه اول آرام کنند، ولی تیم کاملاً به هم ریخته بود و تنها دو دقیقه بعد استرلینگ گل سوم را زد. شروع این حمله روی ناکامی چشمی در دوئل با هری کین در وسط زمین و تعلل او در دفع توپ بود. این آخرین صحنه حضور این بازیکن در زمین بود و شاید آخرین لحظه بازی‌اش در این تورنمنت باشد. کی‌روش نیمه دوم را با سه تعویض شروع کرد که یکی از آنها جایگزینی کنعانی‌زادگان به جای چشمی بود، ولی او چیدمان تیمش را تغییر نداد. تیم ملی در این نیمه جلوتر آمد و انگلیس هم به دنبال کنترل بازی بود تا اختلاف سطح دو تیم کمتر شود، ولی اشتباهات دفاعی پابرجا بود. مجید حسینی در این نیمه نمایش ضعیفی داشت و گل‌های چهارم و پنجم انگلیس روی واکنش‌های ضعیف او در برابر ساکا و رشفورد زده شد.

بازگشت به دفاع چهار نفره؟
با شکست 2-6 مقابل انگلیس، کی‌روش قطعاً به فکر تجدید ساختار دفاعی‌‌اش پیش از بازی با ولز خواهد افتاد و انتظار می‌رود بعد از این تجربه ناموفق و کیفیت پایین‌تر این تیم نسبت به انگلیس به خط دفاع چهار نفره برگردد. البته بعد از نمایش فاجعه‌بار مدافعان مقابل انگلیس او کار خیلی سختی برای انتخاب ترکیب خط دفاعش خواهد داشت.
تیم ملی بعد از این شکست برای صعود نیاز به امتیاز گرفتن از دو بازی بعدی دارد و کی‌روش تلاش خواهد کرد از تمام مهره‌های تهاجمی‌اش استفاده کند. کم کردن یک مدافع به معنی اضافه شدن یک بازیکن تهاجمی است. او سردار آزمون را در اواخر بازی با انگلیس به زمین فرستاد و او احتمالاً در بازی با ولز از دقیقه اول در زمین باشد. قلی‌زاده و ترابی هم که در نیمه دوم نمایش نسبتاً خوبی داشتند، ممکن است در بازی بعدی دقایق بیشتری به زمین بروند. سامان قدوس هم که در این بازی به کار گرفته نشد، این شانس را دارد که برابر ولز به زمین برود.

 

اگر از اشتباهات فراوان مدیریتی در شکست تلخ مقابل انگلیس بگذریم (که تأثیر فراوانی در این بازی داشت) باید به سه دلیل فنی برسیم:
1- چند دقیقه که از بازی گذشت متوجه شدیم این تیم تمرکز ندارد. انگار ذهن بازیکنان بیرون زمین جا مانده بود. حمله به بازیکنان تیم ملی در فضای مجازی آنقدر سنگین و تند و بی‌رحمانه بود که بازیکنان ترجیح دادند هیچ واکنشی نسبت به تیم ملی نداشته باشند. این فضا آنقدر روی جو تیم ملی تأثیر گذاشته بود که کی‌روش نتوانست بی‌تفاوت از کنار آن عبور کند.  کی‌روش گفت: «بازیکنانم هر حرفی می‌زنند می‌خواهند آنها را بکشند. اجازه بدهید آنها هم مثل دیگر بازیکنان حاضر در جام جهانی از فوتبال لذت ببرند.»
2- فهرست اولیه تیم ملی ایران همه را شگفت‌زده کرد. بی‌تردید کی‌روش در انتخاب ترکیب اولیه اشتباهات بزرگی داشت و با تعویض‌های بین دو نیمه به صورت غیر مستقیم به این اشتباه بزرگ اعتراف کرد. سرمربی تیم ما، نه در انتخاب بازیکنان دفاعی دقت داشت، نه در گزینش بازیکنان میانی و حالا باید با لاک غلط‌ گیر همه اشتباهاتش را برای بازی جمعه ویرایش کند.
3- مصدومیت تلخ و شدید بیرانوند. از دست دادن شماره یک تیم ملی آن هم چند دقیقه بعد از آغاز اولین بازی، ضربه روحی بدی به تیم وارد می‌کند و مصدومیت بیرو هم یکی از دلایل عمده شکست سنگین ما مقابل انگلیس بود. سیدحسین حسینی یکی از شایسته‌ترین دروازه‌بان‌های فوتبال ما است؛ اما او به غیر‌منتظره‌ترین شکل ممکن وارد گردونه رقابت‌های جام جهانی شد و متأسفانه از نظر روانی آماده این بازی نبود.  
امیدواریم بازیکنان تیم ملی بتوانند این شکست را فراموش کنند و تیم ملی در بازی با ولز نمایشی متفاوت و قابل دفاع ارائه کند.
 

در برنامه مشهور «مچ آف د دی» که پیش از بازی ایران – انگلیس پخش شد، گری لینه‌کر، مجری و سایر کارشناسان از جمله آلن شیرر، مهدی طارمی را خطرناک‌ترین مهره ایران نامیدند و با بررسی آمار مهاجم پورتو به تمجید از او پرداختند.
پیش‌بینی آنها درست بود و طارمی با وجود فرصت‌های کمی که داشت توانست هر دو گل تیم ملی را وارد دروازه انگلیس کند.


 

گرت ساوت‌گیت که مهاجمان آماده زیادی دارد، بوکایو ساکا را برای گوش راست تیمش انتخاب کرده بود و ستاره آرسنال با زدن دو گل توانست بهترین بازیکن زمین شود. او پاسخ اعتماد ساوت‌گیت را داد و با وجود فشردگی خط دفاع تیم ملی توانست گل‌های دوم و چهارم تیمش را بزند. ساکا با این دو گل حضورش در ترکیب برای بازی‌های بعدی را تضمین کرد.

 

دیوید بکام یکی از میهمانان ویژه بازی ایران – قطر بود و پیش از بازی تصاویرش از جایگاه ویژه مخابره شد. هافبک سابق انگلیس بیشتر در امریکا اقامت دارد، ولی برای جام جهانی 2022 به قطر آمده و شاهد برد تیمش مقابل ایران بود. بکام یکی از اعضای نسل طلایی انگلیس بود که در حسرت فتح جام جهانی ماندند و حالا امیدوار است که تیم ساوت‌گیت به این موفقیت برسد.



 

تأسف کی‌روش بابت مصدومیت بیرانوند
مصدومیت سخت علیرضا بیرانوند در دقیقه ۱۰ بازی یکی از بدشانسی‌های بزرگ ایران بود. بعد از اینکه مشخص شد بیرانوند نمی‌تواند به بازی ادامه دهد، کی‌روش به‌شدت ناراحت شد و با گذاشتن دست‌ها روی سرش تأسف و ناراحتی خود را نشان داد.
 

توصیه‌های طارمی به بازیکنان
بعد از گل نخست ایران و در حالی که مدافع انگلیس مصدوم شده بود، مهدی طارمی بازیکنان ایران را جمع کرد و به آنها تأکید نمود که بدون توجه به ۴ گل خورده، تمرکز خود را حفظ کنند و به‌دنبال جبران مافات باشند.
 

درخواست کی‌روش از تماشاگران؛
تشویق کنید!
در دقایق پایانی بازی و در حالی که نتیجه بازی ۵ بر یک به سود انگلیس بود و تماشاگران سکوت کرده بودند، کی‌روش ناگهان به سمت جایگاه ایرانی‌ها رفت و از تماشاگران درخواست کرد که بازیکنان ایران را تشویق کنند. این درخواست کی‌روش با واکنش تماشاگران ایرانی همراه بود.


گریلیش: مقابل ایران رؤیایم به حقیقت پیوست
جک گریلیش پس از پیروزی ۶ بر ۲ انگلیس مقابل تیم ملی ایران اظهار داشت: «اولین گلم را در اولین بازی خودم در جام جهانی به ثمر رساندم و رؤیایم به حقیقت پیوست. به این تیم امیدوارم. بوکایو ساکا خیلی عالی بازی کرد و تأثیر زیادی در ثبت ۶ گل داشت. رحیم استرلینگ و بقیه هم نمایش خوبی داشتند.» وینگر تیم ملی انگلیس و باشگاه منچسترسیتی افزود: «حالا بعد از خوشحالی بابت این برد باید به بازی‌های بعدی فکر کنیم.»


تمجید باشگاه پورتو از طارمی
الماس ایرانی درخشان ظاهر شد
سایت باشگاه پورتو پرتغال پس از گلزنی مهاجم ملی‌پوش ایرانی تیمش در جام جهانی نوشت: «طارمی با به ثمر رساندن ۲ گل در بازی با انگلیس عالی ظاهر شد. مهاجم پورتو در اولین دیدار تیم ملی ایران از گروه B جام جهانی، هر دو گل شاگردان کارلوس کی‌روش را به ثمر رساند. ضربات دقیق طارمی در دقیقه ۶۵ و گل دوم ایران با ضربه پنالتی در دقیقه ۱۳+۹۰، گل‌های دهم و یازدهم ایران در تمام ادوار جام‌های جهانی بود.» در بخش دیگری از این یادداشت آمده: «ایرانی‌ها در جام‌‌های جهانی‌ ۱۹۷۸، ۱۹۹۸، ۲۰۰۶ و ۲۰۱۸ دو گل و در ۲۰۱۴ موفق به زدن یک گل شدند. به همین دلیل، هر چه باشد پیراهن شماره ۹ اژدها و پارس‌ها در حال حاضر بهترین گلزن کشورش در جام‌های جهانی بوده و از هشت هموطن خود که توانستند یک گل بزنند، پیشی گرفته است.»