آیسان سعیدی - مربیان پرتغالی در ایران سبقه دیرینه‌ای دارند. یک مکتب پرحاشیه و پرهیاهو که پس از مربیان کروات بیشترین فراوانی را در فوتبال ایران داشته و روزهای پرفراز و نشیب فراوانی را سپری کرده. پرچمدار مربیان پرتغالی کارلوس کی روش بود که قریب به 8 سال روی نیمکت تیم ملی ایران بیتوته کرد و با تأثیرات مثبت و منفی فراوانی که در فوتبال ایران داشت، امضایی از خود به یادگار گذاشت که در فوتبال ایران به این خاستگاه بیشتر متمایل شود.
مربیان پرتغالی در فوتبال ایران جملگی عملکرد متوسط و ضعیفی داشته‌اند و هیچکدام از آنها را نمی‌توان یک مربی موفق دانست. از کی‌روش که در تیم ملی فوتبال ایران یک قهرمان بدون جام بود تا ژوزه و وینگادا که در پرسپولیس یک ناکام محض بودند تا کاسمیرو و سرجیو در نفت و ایگناسیو در فولاد و البته اولیویرا در تراکتور هیچکدام موفقیت درخوری نداشتند و همین پیش‌بینی درباره آینده ساپینتو در استقلال را تلخ و نومیدکننده نشان می‌دهد. بویژه اینکه این پرتغالی در سال‌های اخیر یک ناکام بالفطره بوده و در زمره مربیان درجه یک کشور خود نیز محسوب نمی‌شود.
ساپینتو در لیگ درجه 3 پرتغال نیز در حال حاضر بازاری ندارد و با توجه به ناکامی‌های اخیرش در فوتبال اروپا هیچ مشتری نداشته و از همین رو پذیرفته تا در ایران و استقلال کار کند. اتفاقی که نگرانی‌ها درباره آینده استقلال با او را بیشتر و بیشتر می‌کند.
با وجود این فوتبال ایران ثابت کرده که معمولاً روزمه و کارنامه قبلی مربیان خیلی تأثیری در موفقیت و ناکامی آنها در مارکت فوتبال ایرانی ندارد و این همان نکته‌ای است که سبب شده تا آبی‌ها با خوش‌بینی به ساپینتو دل ببندند. همانند اتفاقی که برای استراماچونی و کالدرون در ایران رخ داد. آیا این پرتغالی می‌تواند مسیر این دو را برود؟

 

فرخ حسابی
ریکاردو ساپینتو و ژوزه مورایس، جدیدترین پرتغالی‌هایی هستند که حضور در فوتبال ایران را تجربه می‌کنند. از بین این دو نفر، کارنامه مورایس به مراتب پربارتر و موفق‌تر نشان می‌دهد و به نظر می‌رسد سپاهان در جذب یک مربی بزرگ، دست‌کم از نظر رزومه کاری، عملکرد خوبی داشته است.
پرتغال، کشوری با کمی بیش از 10 میلیون جمعیت، بسیار بیشتر از آنچه که از جمعیت و وسعتش انتظار می‌رود، در فوتبال جهان تأثیرگذار بوده. این کشور زادگاه برخی از بزرگترین فوق ستاره‌های فوتبال جهان بوده مثل اوزه بیو، لوئیس فیگو و کریستیانو رونالدو و البته بسیاری از بازیکنان این کشور نیز در قواره ستاره‌های سرشناس در تیم‌های مختلف درخشیده‌اند.
در دو دهه اخیر، روند فوتبال پرتغال به سمت تولید و صادر کردن مربیان نیز پیش رفته است. مربیانی که بعضی از آنها چه در داخل و چه خارج از این کشور به بزرگترین دستاوردها رسیده‌اند، از جمله بزرگترین مربیان این کشور می‌توان به ژوزه مورینیو، آندره ویاش بوآش، سرخیو کونسیسائو، پائولو فونسکا و لئوناردو ژاردیم اشاره کرد که جزو بهترین‌های سال‌های اخیر فوتبال جهان به حساب می‌آیند.
همین معروفیت و ترند شدن مربیان پرتغالی، پای آنها را به فوتبال ایران نیز باز کرد. کارلوس کی‌روش بزرگترین نمونه از نسل مربیان پرتغالی بود که وارد ایران شد و هدایت تیم ملی ایران را 8 سال برعهده گرفت. تونی اولیویرا (تراکتور)، ژوزه آلبرتو کاستا (صنعت نفت)، آلفردو کاسیمیرو (صنعت نفت، دو مقطع) مانوئل ژوزه (پرسپولیس)، آگوستو ایناسیو (فولاد)، وینگادا (پرسپولیس، تیم امید) پائولو سرجیو (صنعت نفت) نیز دیگر مربیانی بودند که بیشتر مورد توجه تیم‌های جنوبی ایران قرار گرفتند و هیچکدام در باشگاه‌های خود در مجموع کارنامه قابل دفاعی نداشتند.
تمرکز اکثر مربیان پرتغالی در فوتبال جهان مبتنی بر سازماندهی دفاعی و فضا ندادن به حریفان است. خود پرتغالی‌ها از مکتب خاص خود حرف نمی‌زنند و سبک مربیگری‌شان را ترکیبی از مکاتب فوتبال هلند و ایتالیا در کارهای تهاجمی و تدافعی می‌دانند.
بعد از مربیان کروات، بیشترین تعداد مربیان حاضر در فوتبال ایران به پرتغالی‌ها مربوط می‌شود. به نظر می‌رسد قیمت پایین‌تر مربیان این کشور یکی از عوامل جذب شدن آنها در فوتبال ایران و به طور کلی در آسیا و قاره‌های دیگر باشد. ضمن اینکه مربیان پرتغالی اصولاً در تطبیق پیدا کردن با شرایط مختلف، موفق هستند. ژوزه مانوئل گومز، یکی از پرتغالی‌هایی که در کشورهای مختلف مثل مجارستان، عربستان و امارات کار کرده می‌گوید: «ما در پرتغال در شرایط بسیار سخت و با امکانات کم کار خود را شروع می‌کنیم و از امکانات خوب خبری نیست. وقتی من کارم را شروع کردم، مجبور بودم زمین را با دو تیم دیگر تقسیم کنم، بنابراین با 25 بازیکن در یک سوم زمین تمرین می‌کردیم. تیم خود را باید در آن شرایط آماده می‌کردیم بدون برخی امکانات اولیه. بنابراین بدون توجه به مسائل فوتبالی باید به‌دنبال راه‌هایی برای پیشبرد کار خودمان باشیم.» تبدیل شدن مربیگری فوتبال به یک رشته دانشگاهی و توجه ویژه به آکادمی‌های تربیت مربی باعث شده بسیاری از مربیان این کشور بدون اینکه سابقه فوتبالی درخشانی داشته باشند به مربیانی بزرگ تبدیل شوند مثل ژوزه مورینیو، ویاش بوآش و بسیاری دیگر.
بدون توجه به تجربه تقریباً ناموفق مربیان پرتغالی در فوتبال باشگاهی ایران، باید امیدوار بود که ورودی‌های جدید مثل ساپینتو و مورایس، جذابیت لیگ برتر را نسبت به سال گذشته چه از نظر اسمی و چه کیفی بالاتر ببرند.

 

رسول مجیدی
قدیمی‌ها وقتی می‌خواستند از فوتبال پرتغال صحبت کنند، سریع می‌گفتند: «برزیل اروپا». این عبارت دقیقاً چیزی بود شبیه «فوتبال ماشینی آلمان»، «فوتبال مستقیم انگلیس»، «فوتبال دفاعی ایتالیا»، «فوتبال فیزیکی شرق اروپا». یک کلیشه که شاید تکراری بود اما خیلی هم پر بیراه نبود. پرتغالی‌ها از دیرباز بازیکنان تکنیکی زیادی داشتند که خیلی‌ها را یاد برزیلی‌ها می‌انداخت. زبان مشترک و فرهنگ نسبتاً نزدیک دو کشور به ساخت چنین نمایه‌ای از فوتبال پرتغال کمک می‌کرد. اما در حوزه مربیگری چه؟ وقتی به مربیان پرتغالی فکر می‌کنیم چه تصویری سریع در ذهن‌مان پدیدار می‌شود؟
تا همین یکی، دو دهه پیش برخی اعتقاد داشتند مربیان پرتغالی اساساً مربیان پیشرو و فوق‌العاد‌ه‌ای نیستند. که اگر بودند پرتغال با این همه ستاره بدون افتخار نمی‌ماند. در 20 سال گذشته اما این ایده تغییر کرده. یکی از دلایلش قطعاً ژوزه مورینیو است. مربی صاحب سبک و فلسفه‌ای که حالا در میان اساطیر مربیگری تاریخ فوتبال جا دارد.
پرتغالی‌ها البته در سال‌های گذشته مربیان موفق دیگری هم داشته‌اند. لئوناردو ژاردیم چندسال پیش از موناکو یک تیم فوق‌العاده جذاب ساخته بود. کونسیسائو آنقدر در پورتو خوب بوده که خیلی‌ها حتی او را نامزد مرب‌گری پاری‌سن‌ژرمن هم می‌دانستند. فرناندو شانتوش، سرمربی پرتغال استراتژیستی که این تیم را به قهرمانی یورو رساند. ویاش بوآش و فونسکا در چند سال گذشته مورد توجه بوده‌اند. کارلوس کی‌روش هم که دست‌کم برای مخاطبان فارسی نیازی به معرفی ندارد. یک استراتژیست که دوران موفقی در کنار سرالکس در منچستر داشته و در تیم ملی ایران هم عملکردی کم‌نظیر داشت.
سؤال اینجاست که ما وقتی به مربیان پرتغالی فکر می‌کنیم، چه صفتی در ذهن‌مان می‌نشیند. مثلاً وقتی می‌گوییم مربی آلمانی، سریع فوتبال با پرس بالا را به خاطر می‌آوریم. در مورد پرتغالی‌ها شاید چند چیز مشترک باشد. علاقه آنها به دفاع منسجم و مستحکم، استفاده از سیستم ضدحمله و البته جنب و جوش در کنار زمین.
بسیاری از مربیانی که بالاتر از آنها نام برده شد، علاقه به بازی ضدحمله‌ای دارند. این البته به معنای این نیست که تمام مربیان پرتغالی قرار است مانند مورینیو و کی‌روش باشند اما باید اذعان کرد آنها در استفاده از این سیستم تبحر دارند.
از خود سا‌پینتو، سرمربی جدید استقلال مصاحبه‌ای وجود دارد که به خوبی به این نکات اشاره کرده. او گفته دوست دارد یک تیم تهاجمی بسازد اما «تیم من هرگز نباید تعادل دفاعی خود را از دست بدهد.» این صحبت‌ها وقتی جالب‌تر می‌شود که بدانیم الگوی او در مربیگری ژوزه مورینیو است: «مورینیو را بسیار تحسین می‌کنم. در دوران هدایت او در اینترمیلان، من این شانس را داشتم که به‌مدت یک هفته روال او را از نزدیک دنبال کنم. پس از آن، سال‌ها بعد، زمانی که او در رئال مادرید بود، همین فرصت به وجود آمد. توانایی او در خواندن بازی رقیب و آماده کردن تیم‌هایش برای هر بازی چشمگیر است.»
چیزی که از این مصاحبه می‌توان متوجه شد این است که او نمی‌خواهد روی یک فلسفه خاص پافشاری کند. برایش سیستم تیم رقیب مهم است. سامان دادن به دفاع برایش نسبت به حمله کردن ارجحیت دارد و البته خواست هواداران و فلسفه باشگاهی که در آن کار می‌کند هم مهم است. چه اینکه در همان مصاحبه می‌گوید: «برای تعیین استراتژی فقط نباید به بازیکنانی که دارید نگاه کنید. باید فلسفه جایی که در آن کار می‌کنید را هم بدانید. در برخی از کشورها شما توانایی بازی با یک مهاجم یا سه دفاع را ندارید. نمی‌خواهم بگویم فشارهای بیرونی باید روی مربی تأثیر بگذارد اما درک فلسفه و سیستم فوتبال پایه هر کشور به شما کمک می‌کند.»
 

 

ایران ورزشی – استقلال مجیدی فصل گذشته نتایج فوق‌العاده‌ای گرفت و قهرمان شد، ولی در فاز حمله به خوبی فاز دفاع نبود. عنوان بهترین خط دفاع و شکست‌ناپذیری استقلال هم تأییدی بر این نکته است که اولویت مجیدی گل نخوردن بود، در حالی که استقلال در خلق موقعیت برتری محسوسی نسبت به رقیبانش نداشت. هدایت استقلال در فصل جدید با سا‌پینتو است و طبیعی است که این مربی به‌دنبال پیاده کرده ایده‌های خودش باشد. تیم‌های قبلی پینتو فوتبال هجومی بازی می‌کردند و به نظر می‌رسد که او بخواهد با استقلال هم فوتبال هجومی‌تری نسبت به فصل قبل بازی کند. اگر مربیان ایرانی نگران بودند که با اولین شکست با مجیدی مقایسه شوند و بلیت‌شان در استقلال باطل شود، پینتو چنین نگرانی ندارد و با روش خودش پیش خواهد رفت. او خواهان حملات بیشتر، موقعیت‌های بیشتر و گل‌های بیشتر است. به گفته مؤمنی، عضو هیأت مدیره استقلال، پینتو تعدادی از بازی‌های استقلال را تماشا و آنالیز کرده و قطعاً نیازهایش را برای تقویت تیم به باشگاه اعلام کرده است. استقلال فصل گذشته با روش انتقال سریع بازی می‌کرد و مجیدی نیاز چندانی به استفاده از هافبک هجومی پاسور احساس نمی‌کرد، ولی پینتو به چیدمان 1-3-2-4 علاقه دارد و نیاز به یک شماره 10 آماده و خلاق در این تیم احساس می‌شود. این موضوعی است که مربی پرتغالی هم به آن اشراف دارد و این می‌تواند یکی از معدود تکه‌های گم شده پازل استقلال باشد. گزینه‌ها برای پست 10 در فوتبال ایران محدود است و ممکن است استقلال مجبور شود سراغ گزینه‌های خارجی برود. حالت دوم این است که پینتو با موجودی فعلی برنامه‌اش را کامل کند و ظاهراً آمانوف یکی از گزینه‌های مربی پرتغالی است.
هافبک ازبک فصل گذشته شروع خوبی در استقلال داشت، ولی بعد از هدر دادن پنالتی در بازی جام حذفی مقابل نساجی به نیمکت رفت و کمتر به کار گرفته شد. اگر او در پست 10 بازی کند، وظایف دفاعی کمتری خواهد داشت و می‌تواند توانش را روی حرکات هجومی و تغذیه مهاجمان بگذارد. رویکرد تهاجمی پینتو به معنی فوتبال جذابتر از سوی استقلال خواهد بود و برای هواداران که این فصل به سکوها برمی‌گردند خبر خوبی است، ولی این ماجراجویی می‌تواند تیم را در دفاع آسیب‌پذیرتر کند و او باید مراقب حفظ تعادل بین فاز دفاع و حمله باشد. موفقیت ایده‌های تهاجمی پینتو زمانی ارزشمند خواهد بود که استقلال استحکام دفاعی‌اش را حفظ کند.
استقلال بعد از جدایی اجباری دو مدافع اصلی‌اش، یزدانی و مرادمند توانست یک سوم پایانی فصل را با اضافه شدن چشمی و سیلوا و بازگشت عارف غلامی پشت سر بگذارد و حالا باید دید پینتو برای شروع فصل روی چه مدافعانی می‌تواند حساب کند. با تمدید قرارداد دانشگر و حضور غلامی استقلال فعلاً دو مدافع میانی دارد و تمدید قرارداد سیلوا هم در دستور کار باشگاه است.

سعید زاهدیان
نوشتن درمورد موفقیت یا ناکامی مربیان پرتغالی در ایران از بنیان اشتباه است؛ فوتبال در ایران آنقدر حرفه‌ای و اصولی نیست که تنها یک مربی عامل موفقیت و ناکامی باشد.
این روزها رسانه‌ها از ناکامی پرتغالی‌ها در فوتبال ایران می‌نویسند و بحث‌ها درخصوص مربیانی که از شبه‌جزیره ایبریا به ایران آمده‌اند، داغ است. ساپینتو و مورایس آخرین مربیان پرتغالی هستند که با اختلاف 24 ساعت اولی هدایت استقلال را برعهده گرفت و دومی با سپاهان قرارداد بست.
از کارنامه ساپینتو انتقاد می‌شود و خیلی‌ها موافق انتخاب او به‌دلیل ناکامی‌های قبلی نیستند و در مقابل مورایس را گزینه بسیار خوبی می‌دانند چراکه با الهلال و چونبوک‌موتورز قهرمان آسیا شده است. به کارنامه پرتغالی‌های شاغل در ایران که نگاه می‌کنیم، فقط یک مربی موفق می‌بینیم:«کارلوس کی‌روش!» اگر حافظه تاریخی به ما یادآوری می‌کند که نام این پرتغالی موفق هم می‌توانست در سیاهه ناکامان پرتغالی باشد. او در مقدماتی 2014، به لبنان و ازبکستان باخت؛ در تاشکند مقابل ازبکستان نمایشی پرانتقاد داشت و داور گل سالم ازبک‌ها را که توپ یک متر از خط دروازه ایران گذشت، ندید؛ در آن مسابقه به رقم نمایش ضعیف، با سه پاس -آندو، انصاری‌فرد و خلعتبری- با یک گل در دقایق پایانی برنده شدیم! آنهایی که معتقدند اگر VAR بود، مقابل آرژانتین در جام‌جهانی پیروز می‌شدیم، این را هم درنظر بگیرند که با VAR، به ازبکستان در تاشکند نمی‌بردیم و به جام‌جهانی نمی‌رسیدیم.
بحث امروز درباره ساپینتو و موفقیت یا ناکامی او است؛ اگر مربیان 40 سال قبل نظیر رایکوف و جکیچ را کنار بگذاریم، تمام خارجی‌ها در استقلال ناکام ‌مانده‌اند. این مسأله درمورد پرسپولیس هم صدق می‌کند و برانکو یک استثناست که فوتبال ایران را می‌شناخت.
ساختار معیوب باشگاهداری در ایران اغلب اجازه موفقیت به مربی خارجی نمی‌دهد و تا آنها با این فضا اخت شوند، به‌دلیل ناکامی اخراج می‌شوند. پرسش اساسی اما اینجاست: باشگاه استقلال برای چه فلسفه و با چه هدفی ساپینتو را انتخاب کرده؟ تا امروز که توضیحی از استقلال نشنیدیم!

 

یونس علیزاده     
چند روز دیگر تمرینات استقلال آغاز می‌شود و این بار، ساپینتو باید آبی‌پوشان را وارد فصل بدنسازی کند. دوران تقریباً 5 هفته‌ای که بازیکنان را مهیای آغاز لیگ خواهد کرد. تیم قهرمان فوتبال ایران، شرایط خاصی دارد. استقلالی‌ها می‌خواهند از عنوان خود دفاع کنند اما جدایی فرهاد مجیدی و بلاتکلیفی برخی بازیکنان، وضعیت تیم را کمی سخت کرده است. انتظار می‌رود با یک مربی پرتغالی، استقلال به تیمی قدرتمند و تهاجمی تبدیل شود اما با نگاهی به ترکیب تیم موریرنسه که باشگاه قبلی ساپینتو بود، می‌‎توان دریافت مرد پرتغالی چندان علاقه‌ای به تاکتیک‌های تهاجمی ندارد. او در اکثر دیدارهای تیم قبلی خود از سیستم 4-5-1 و استفاده از تک‌مهاجم و دو وینگر سرعتی استفاده می‌کرد. شاید به همین علت بود که 5 مهاجم برزیلی این تیم روی هم رفته در طول یک فصل، 22 گل به ثمر رساندند! یک فصل بسیار بد برای تیمی که به لیگ پایین‌‎تر سقوط کرد. اگر قرار باشد ساپینتو را بر اساس این آمارها قضاوت کنیم، باید بگوییم او یک مربی کاملاً دفاعی است. کسی که شاید اتوبوس مقابل دروازه بچیند و فرصت بازی کاملاً تهاجمی را از تیمش بگیرد. به معنای دیگر، استقلالی که فصل قبل به خاطر «زیبا بازی نکردن» تحت فشار بود و به علت ضعف تاکتیکی و فنی تیم‌هایی چون پرسپولیس، سپاهان و گل‌گهر، فرصت حفظ صدر را به دست آورد، حالا باید منتظر روزهای جدید با بازی دفاعی باشد. البته زمانی که استراماچونی قرار بود به استقلال بیاید، همین مسائل عنوان شد اما استراماچونی خیلی زود فهمید در فوتبال ایران، با توجه به انبوهی از تیم‌ها که فقط دفاع می‌کنند و نهایت تفکرات فنی آنها، زدن زیر توپ است، باید حمله کند. او با استفاده از زوج شیخ دیاباته و مهدی قایدی کاری کرد که دوران حضورش در استقلال ماندگار شد. شاید ساپینتو هم آمد و روزگار جدیدی برای استقلال ساخت. شاید او این بار دست از تفکرات تدافعی برداشت و تیمش را با سه مهاجم به میدان فرستاد. برای یک مربی خارجی که در بالاترین سطح فوتبال دنیا کار کرده، چیدن ترکیبی با 3 مهاجم مقابل تیم‌هایی که مربیان‌شان علاقه دیوانه‌واری به دفاع اتوبوسی و خراب کردن بازی رقبا دارند، کار سختی نیست.

 حضور ریکاردو ساپینتو به‌عنوان بازیکن اسبق تیم ملی پرتغال و کاپیتان و سرمربی اسپورتینگ لیسبون روی نیمکت استقلال بهانه‌ای شد تا این اتفاق جذاب و جالب را از دریچه نگاه رسانه‌های پرتغالی بررسی کنیم. آنتونیو پیرس سردبیر روزنامه اُجوگو پرتغال، ورزشی‌نویس ۴۷ ساله مطرح پرتغالی که نزدیک به ۲۶ سال از شروع کارش در نشریات پرتغالی می‌گذرد و اکنون به‌عنوان یکی از ژورنالیست‌های تأثیرگذار فوتبال پرتغال، خبرنگار گازتا دلواسپورت در پرتغال است، در یک گفت‌و‌گوی مفصل درباره این مربی پرتغالی صحبت کرده. پیرس در این گفت‌و‌گو از ویژگی‌های شخصیتی و رفتاری ساپینتو، سبک بازی و فلسفه کاری مورد علاقه‌اش در کنار بررسی سوابق و رزومه او حرف زده و تصویر تازه‌تری از سرمربی آبی‌ها ارائه می‌دهد.
 
در ابتدا یک معرفی ضمنی از رزومه ساپینتو بگو...
 ساپینتو ۴۹ ساله است و کار مربیگری خود را در یونیا ده‌لیرا به‌عنوان دستیار آغاز کرد، اما سال بعد از سوی اسپورتینگ برای مربیگری زیر 19 سال در باشگاهی که بیشتر دوران حرفه‌ای خود را در آن بازی کرده بود، دعوت شد. جایی که قبلاً در آن مدیر بوده. نتایج حاصل از کار او به این ختم شد که در همان فصل او جایگزین دومینگوس پاسینسیا در جایگاه هدایت تیم اصلی شد و تیم را به نیمه‌نهایی لیگ اروپا رساند و منچسترسیتی را حذف کرد تا در نهایت مغلوب بیلبائو شد. این تیم در مسابقات لیگ عملکرد درخشانی نداشت و فصل را با شکست در فینال جام حذفی پرتغال به آکادمیکا به پایان رساند که یک ناامیدی بزرگ محسوب می‌شد اما با وجود این، هیأت مدیره او را در سمت خود نگه داشت. فصل بعد، او پس از ۹ بازی و نتایج ناامیدکننده، با تنها 2 پیروزی و شکست تحقیرآمیز مقابل ویدیوتون (3-صفر) اخراج شد.
و بعد از آن بیشتر در تیم‌های خارجی مشغول به کار شد...
 بله. در سال‌های بعد، او بیشتر وقت خود را در باشگاه‌های خارجی با حضور در لیگ‌های مختلف مانند صربستان، یونان، عربستان سعودی، بلژیک و ترکیه گذراند. تنها جام کسب شده در بلژیک، قهرمانی جام ۲۰۱۸ با استاندارد لیژ بود. باشگاهی که پس از ترک اسپورتینگ در آن به فوتبال خود پایان داد.
توصیف خودت از ریکاردو ساپینتو به‌عنوان یک مربی و سبک مربیگری او چیست؟
 از نظر سبک، در دوران مختلف کاری او تفاوت‌هایی وجود دارد، زیرا او در باشگاه‌هایی بوده که اکثراً مجبور به مبارزه برای عنوان قهرمانی هستند مانند اسپورتینگ و گاهاً در دیگر باشگاه‌هایی که هدف‌شان فقط بقا در لیگ است. توانایی ارائه فوتبال تهاجمی کمی به آن بستگی دارد، اما نمی‌توان گفت که او مربی‌ای است که با سبک هجومی قابل توجهی حریفان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در آخرین باشگاهی که او در آن حضور داشت، موریرنسه، تیم معمولاً ۴-۳-۳ بازی می‌کرد که به فراخور تیم‌های حریف، با تغییراتی در آن سیستم به ۴-۲-۳-۱ یا ۴-۱-۴-۱ شیفت می‌کرد. اما خودش می‌گوید که ۴-۳-۳ سیستمی است که در طول زندگی حرفه‌ای خود بیشترین استفاده را از آن داشته است.
 اگر برای مربیان پرتغالی یک رتبه‌بندی در نظر داشته باشیم، ساپینتو در کدام کلاس است؟
 از نظر رتبه‌بندی، ساپینتو به وضوح در صدر مربیان پرتغالی نیست. در واقع، علاوه بر کسانی که قبلاً در لیگ‌های بزرگ کار می‌کردند، برخی در باشگاه‌های بهتر از دیگران، مانند مورینیو، مارکو سیلوا، برونو لاگه، پائولو فونسکا (او در شرف تصاحب لیل است)، آبل فریرا، ویتور پریرا و لوئیس بودند. کاسترو (سه تیم برزیلی)، خورخه ژسوس (فنرباغچه)، پدرو مارتینز (المپیاکوس)، لئوناردو ژاردیم (الوحده)، روی ویتوریا نیز در این رده حضور دارند. آندره ویلاش بواش و نونو اسپریتو سانتو با رزومه‌های بسیار برتر. کسانی که هنوز در پرتغال کار می‌کنند، یعنی سرجیو کونسیسائو و روبن آموریم را هم نباید از قلم بیندازید. ساپینتو پس از دوره ناموفق خود در براگا، اکنون برای پیوستن به یک باشگاه برتر پرتغال با مشکلات زیادی روبه‌رو خواهد شد و همچنین برخلاف چندین هموطن خود، هیچ بازاری در لیگ‌های قوی‌تر ندارد.
از ویژگی‌های شخصیتی اصلی او اگر بخواهید نام ببرید، به کدام اشاره می‌کنید؟ عصبانیت و غرور یا برونگرایی را؟ دیدن اشک‌های او پس از سقوط با موریننزه جالب بود. در مورد باشگاه عوض کردن‌های متوالی‌اش هم توضیح بدهید...
 ساپینتو شایستگی‌های خود را دارد و در گذشته به نتایجی دست یافته، اما به ندرت در درازمدت و شاید این توضیح لازم باشد که چرا او در چند سال باشگاه‌های زیادی را مربیگری کرده. او یک مربی و فردی بسیار احساساتی است که احساسات خود را چه در رابطه با بازیکنان، چه در رابطه با مدیران، چه هواداران و مطبوعات چه خوب و چه بد، پنهان نمی‌کند. او گاهی اوقات منفجر می‌شود، بخصوص زمانی که احساس می‌کند در حقش ظلم شده و واکنش گرمی نسبت به رویدادها نشان می‌دهد. وقتی موریرنسه سقوط کرد، نتوانست اشک‌های خود را پنهان کند که البته تعجب‌آور نبود که این اتفاق افتاد. چرا که شخصیت برونگرای این مربی کاملاً برای جامعه‌ فوتبالی پرتغال قابل درک است.


 

سام ستارزاده
ریکاردو ساپینتو را می‌توان دومین سرمربی تاریخ فوتبال باشگاهی ایران دانست که با یک مراسم حرفه‌ای و شکیل و در هتل (به‌جای زمین تمرین) به هواداران معرفی می‌شود. هر دوی این سرمربی‌ها نیز جز ۵ سرمربی آبی‌های پایتخت بودند؛ آندره‌آ استراماچونی و خود ساپینتو. با این حال، مراسم رونمایی از سکاندار آبی‌ها در فصل پیش‌رو، با وجود ظاهر آبرومندانه‌اش، باطنی حرفه‌ای نداشت.
اگر بخواهیم صحبت‌های مصطفی آجورلو و سا‌پینتو را به‌دقت تحلیل کنیم، در می‌یابیم که اشتباه لفظی مترجم سا‌پینتو در به‌کار بردن واژه «تراکتور» به‌جای «استقلال»، بیش از یک سوتی کوچک و خارج از دید نیست. مدیرعامل آبی‌ها، پس از هفته‌ها سکوت، بدون پروا و در کنار سرمربی خارجی جدید تیمش گفت: «می‌خواستیم قهرمانی را با مربی ایرانی تکرار کنیم ولی هجمه دیگران باعث شد مربی‌ای که قول همکاری داده بود، منصرف شود.» چنین جمله‌ای چه پیامی به ساپینتو می‌رساند غیر از این‌که «تو گزینه اصلی سرمربیگری استقلال نبودی، ما مذاکره با تو را با اکراه پیگیری کردیم و اعتماد ما به توانایی‌های تو بسیار شکننده است»؟
در سوی مقابل نیز، کاپیتان سابق اسپورتینگ لیسبون با پوزخند و کنایه، قول کسب چهارگانه را در همان روز نخستش داد. کافی‌ است کنفرانس مطبوعاتی نخست سا‌پینتو و استراماچونی را با یکدیگر مقایسه کنید. استرا با تجربه سرمربیگری در تیمی به بزرگی اینترمیلان، ماه‌ها لبخند به روی لبش نیاورد و بسیار زود به سطح فنی و فیزیکی بالا و پرچالش لیگ ایران اعتراف‌ کرد. آیا سا‌پینتو می‌تواند جو مشابهی را از همین روز نخست دست‌کم بگیرد؟
همین دو پرده از مراسم معارفه ساپینتو را کنار یکدیگر بگذارید. اگر استقلال در همان گام اول سوپرجام را به نساجی‌ای واگذار کند که درکنار الهلال تنها شکست‌های سال گذشته آبی‌ها را رقم ‌زده، وعده بزرگ ساپینتو و اطمینان هیأت‌مدیره به وی با هم فرو می‌ریزند تا استقلال وارد بحرانی سخت گردد.