دستورالعمل اجرایی عقد قرارداد با سرمربی خارجی در شرایط تحریم‌های ظالمانه
تاجر نانجیب
بهناز میرمطهریان
بیایید از زاویه‌ای دیگر نگاه کنیم به همه ایرادهایی که تا کنون از قرارداد فدراسیون فوتبال با ویلموتس گرفته شده است. به همه نواقصی که در این قرارداد، فدراسیون فوتبال را در معرض پرداخت غرامتی 7 میلیون یورویی قرار داده است. آنچه در این قرارداد نادیده گرفته شده و ضربه اصلی را به فوتبال ایران وارد کرده است، بی‌توجهی به اصول عقد قرارداد با یک سرمربی خارجی در شرایط تحریم‌های بانکی علیه ایران است. حالا دیگر کمتر کسی است که نداند قرارداد بستن با مربی و بازیکن خارجی در شرایط تحریم، در نوع خود یک هنر است که نابلدی در آن می‌تواند هزینه هنگفتی را به عاقدان در تحریم تحمیل کند. در یک طرف ماجرا ویلموتس است که عده‌ای معتقدند فارغ از اشتباهات فدراسیون فوتبال در عقد قرارداد، به نیت کلاهبرداری از ایران آمده است. در طرف دیگر اما فدراسیون فوتبال قرار گرفته که با در نظر نگرفتن شرایط کشور و اعطای امتیازهای فراوان به سرمربی بلژیکی، این اختیار را به او داده که از شرایط ما و ناتوانی‌مان در عقد قراردادهای حرفه‌ای به نفع خود استفاده کند.
این گزارش براساس متن انگلیسی قرارداد ویلموتس نوشته شده که در اختیار ایران ورزشی قرار گرفته اما برای اولین بار در برنامه ورزشگاه منتشر شد.
مهدی تاج دفاعیات خود را در برابر اتهاماتی که در پرونده قراداد ویلموتس متوجه اوست، به شیوه‌های متفاوت بیان کرده است. جالب‌تر از مرور این دفاعیات اما تناقض‌هایی است که میان ادعاهای پیشین او درباره قرارداد ویلموتس و واقعیت بندهای این قرارداد وجود دارد. عقد قراردادی متفاوت از قرارداد کی‌روش، همان مدال افتخاری بود که مهدی تاج بعد از عقد قرارداد با ویلموتس تا مدت‌ها بر سینه زد. در وصف تفاوت‌های این دو قرارداد می‌گفت این یکی حاصل تجربه کار با کی‌روش است! از نظر مالی هم تأکید داشت که قرار نیست از محل درآمدهای داخلی فدراسیون فوتبال پولی به او پرداخت شود. برگ برنده مهدی تاج از نظر خودش اما تمرکز بر تفاوت‌های قرارداد ویلموتس با قرارداد کی‌روش بود. او اصرار داشت به همه بقبولاند که فدراسیون فوتبال که بارها در زمان سرمربیگری کی‌روش، بابت عقد قراردادی ضعیف با سرمربی تیم ملی مورد نقد قرار گرفته بود، حالا قرارداد محکمی می‌بندد. مطلبی که پیش روی شماست اما به اصولی تأکید دارد که در عقد قرارداد با سرمربی خارجی در شرایط تحریم باید به آن توجه شود و در قرارداد فدراسیون فوتبال با مارک ویلموتس به آن توجهی نشده است تا فدراسیون فوتبال نتواند به تعهدات ذکر شده در قرارداد عمل کند و به واسطه شکایت ویلموتس به فیفا، فدراسیون در معرض پرداخت سنگین‌ترین غرامت تاریخ فوتبال قرار بگیرد. پیش از آن اما مروری داریم بر همه ادعاهایی که تاج در هنگام عقد قرارداد با ویلموتس مطرح می‌کرد و حالا خلاف آن ثابت شده است.
اردیبهشت 98، تاج در گفت‌وگویی یک روز پیش از عقد قرارداد:
از مصاحبه نکردن علیه مربیان تا روزهای مرخصی را در قرارداد آوردیم
مهدی تاج یک روز پیش از امضای قرارداد با مارک ویلموتس، در برنامه فوتبال برتر حاضر شد و درباره قرارداد ویلموتس گفت: «این قرارداد نسبت به قراردادهای قبل با سایر مربیان کامل‌تر است. تجربیات ما نشان داد که همه مواردی را که ممکن است مورد اختلاف باشد، در این قرارداد لحاظ کنیم. تلاش کردیم موضوعی جا نمانده باشد و می‌خواستیم که احترام متقابل به یکدیگر، باشگاه‌ها، سرمربیان تیم‌ها، هواداران و همه موارد را در قرارداد ببینیم.» او در همین مصاحبه در پاسخ به سؤالی در خصوص تفاوت ویلموتس با کی‌روش می‌گوید: «قرارداد ویلموتس نسبت به سرمربی قبلی تیم ملی فدراسیون‌محور است و البته قرارداد او فردا امضا می‌شود ولی همه چیز در آن گنجانده شده از مصاحبه نکردن علیه مربیان داخلی تا روزهای مرخصی و نحوه تعامل ما مربیان لیگ و مسائل دیگر. در واقع عقد قرارداد با ویلموتس به نوعی تجربه قرارداد با کی‌روش است که ما آن را لحاظ کردیم.»
خرداد 98، تاج در مصاحبهای چند روز پیش از شروع کار سرمربی تیم ملی:
بندهای قرارداد ویلموتس 2، 3 برابر بندهای قرارداد کی‌روش است
رئیس فدراسیون فوتبال، چند روز پیش از حضور مارک ویلموتس در ایران، در گفت‌وگویی که در خبرگزاری ایسنا منتشر شده، درباره مبلغ قرارداد ویلموتس گفت: «مبلغ قرارداد این مربی برای دو طرف قابل انتشار نیست و این در قرارداد آمده است. در قرارداد او موارد خوبی ذکر شده است. مثلاً در اواخر سرمربیگری کی‌روش در تیم ملی، ۱۰ یا ۱۱ دستیار خارجی در تیم ملی بود که در قرارداد با این مربی بلژیکی، تعداد دستیاران به ۲ یا ۳ دستیار کاهش یافته است. دستیاران ایرانی او افزایش یافته است و فدراسیون آنها را به ویلموتس معرفی کرده است که تا دوشنبه نهایی می‌شود. نگاه ویژه به آکادمی یکی دیگر از مفاد قرارداد او است که باید نظارت دقیقی داشته باشد و سوپروایزر این مجموعه‌ها باشد. همچنین در قرارداد آمده است که از مصاحبه علیه تیم‌های دیگر که در گذشته از آن رنجیده شده‌ایم پرهیز کند. سفرهایش باید با هماهنگی با رئیس فدراسیون فوتبال باشد. بندهای قرارداد با ویلموتس ۲ یا ۳ برابر بندهای قرارداد با کی‌روش است که از مشکلاتی که با سرمربی قبلی داشتیم درس گرفته شده است.» تاج درباره اینکه آیا ویلموتس مربی پروازی است یا نه گفت: «به هیچ وجه بحث مربی پروازی مطرح نیست و او کارش را از دوشنبه شروع خواهد کرد. شخص ویلموتس نیز چنین خواسته‌ای از ما نداشت.»
15 آذر 98، تاج در مصاحبه تلویزیونی بعد از فسخ قرارداد ویلموتس:
در بندی از قرارداد آورده‌ایم که در تحریم قرار داریم
بعد از فسخ قرارداد سرمربی تیم ملی فوتبال ایران، مهدی تاج در برنامه ورزش و مردم حاضر شد تا درباره جزئیات قرارداد فدراسیون فوتبال با مارک ویلموتس صحبت کند. او در این مصاحبه به موارد جالبی اشاره کرد. مهدی تاج در بخشی از این مصاحبه مدعی شد که بندی با موضوع تحریم‌ها در قرارداد ویلموتس آورده شده تا در صورت دیرکرد پرداخت به دلیل مشکل تحریم‌ها معترض نشود: «در بندی از قرارداد آورده بودیم که ما در تحریم‌های ظالمانه آمریکا قرار داریم. صراحتاً این را ذکر کرده بودیم چون بحث بسیار جالبی بود. گفته بودیم ممکن است این تحریم‌ها تأثیر بگذارد بر روند پرداخت ما. اینها را آوردیم کامل. ایشان هم دو روز وقت گرفت تا فکر کند که این قرارداد امضا شود یا نشود. بعد از آن تحریم‌هایی به تحریم‌های ما اضافه شد که حل آن از اراده فدراسیون خارج است. در این شرایط خود به خود هر قراردادی که از اراده فدراسیون فوتبال خارج است، مشمول فورس‌ماژور می‌شود.» در همین مصاحبه بود که تاج برای نخستین بار اعلام کرد که ویلموتس پیش از بازی با عراق قراردادش را فسخ کرده بود. رئیس وقت فدراسیون فوتبال در این رابطه گفت: «هر مربی در صورتی که دو یا سه ماه پول خود را دریافت نکند می‌تواند، فسخ یکطرفه کند. در بندی از قرارداد آمده که به هر دلیل از سوی دو طرف قراردادش فسخ شود، طرفی که اقدام به فسخ کرده سه ماه باید غرامت بدهد. قرارداد زیر دو میلیون دلار است. اصلاً فرض کنیم قرارداد ویلموتس دو میلیون دلار باشد، اقدام به فسخ قرارداد کنیم، سه ماه باید غرامت بدهیم.» تأکید تاج در این مصاحبه هم مثل تمام مصاحبه‌های دیگرش درباره قرارداد ویلموتس به منطقی و خوب نوشته شدن قرارداد بود: «در قرارداد ویلموتس همه مسائل دیده و قرارداد درست و حسابی نوشته شده است تا مشکلات قبلی نباشد. در قرارداد قبلی باید کل مبلغ قرارداد، در صورت فسخ پرداخت می‌شد. بنابراین، قرارداد ویلموتس منطقی بوده است.»
22 آذرماه، اطلاعیه هفت‌بندی فدراسیون فوتبال درباره قرارداد ویلموتس:
در قرارداد ویلموتس، فدراسیون مالیات نمی‌پردازد
چند روز بعد از حضور مهدی تاج در برنامه ورزش و مردم، فدراسیون فوتبال با انتشار اطلاعیه‌ای هفت‌بندی سعی در توضیح درباره قرارداد ویلموتس کرد. در بند نخست این اطلاعیه آمده است که کل دستمزد کادر مربیان خارجی تیم ملی چه در زمان «کارلوس کی‌روش» و چه ویلموتس از محل عواید فدراسیون جهانی فوتبال- فیفا که جهت توسعه فوتبال واریز می‌شود، پرداخت شده است و ارتباطی با منابع داخلی نداشته و ندارد. در موضوع قرارداد اخیر هم همانطور که بارها اعلام شد با توجه به تحریم‌های ظالمانه و مشکل انتقال پول از حساب فیفا با تأیید ستاد تحریم استقراض انجام گرفته است. دوم، برای اولین بار در قراردادهای مشابه با ویلموتس غرامت فسخ قرارداد صرفاً سه ماه حقوق ماهیانه توسط طرفین تعیین شد که این موضوع در حال مذاکره است. لذا تفسیرهای صورت گرفته از این موضوع و مبالغ طرح شده در سطح افکار عمومی کذب محض است. در بند چهارم آمده، نتایج اخذ شده دور از انتظار و مشکلات مربوط به انتقال وجه از دلایل عمده قطع همکاری بوده و در نهایت به جهت هدف‌گذاری اولیه در صعود تیم ملی به عنوان تیم نخست گروه انجام گرفت. بی‌شک، منافع ورزش و فوتبال کشورمان در این تصمیم مورد تأکید بوده و موضوع جابجایی هرگز رزومه و توانایی‌های یک مربی را زیر سؤال نمی‌برد. بند ششم این اطلاعیه یکی از بندهای مهم آن است که در ادامه بیشتر درباره‌اش صحبت خواهیم کرد. فدراسیون فوتبال در این بند نوشته: «در قرارداد منعقده و برخلاف قرارداد مشابه قبلی، فدراسیون مالیات نمی‌پردازد.»
با همه ادعاهایی که مهدی تاج درباره قرارداد ویلموتس داشته اما متن انگلیسی این قرارداد، سند مسلمی است برای آنکه بگوییم چگونه در شرایط تحریم‌های بانکی علیه یک کشور قراردادی را با سرمربی خارجی منعقد کنیم تا بیشترین ضرر را متوجه کشور کنیم؟
بالا بردن رقم قرارداد نسبت به سرمربی موفق پیشین
براساس متن قرارداد، حقوق پایه سالیانه کی‌روش: 000/ 400/ 1 یورو (یک میلیون و چهارصد هزار یورو) براى ٤ سال 000/ 600/ 5 یورو تعریف شده است. با این که فدراسیون سعی کرده رقم قرارداد را پنهان کند، اما حقوق پایه سالیانه ویلموتس اما 000/ 25/ 2 یورو (دو میلیون و دویست و پنجاه هزار یورو) براى 5/ 3 سال 000/ 875/ 7 یورو است. با این قرارداد سنگین، همه جنجال‌های مالی بین فدراسیون فوتبال و ویلموتس هم از 2 میلیون یورویی شروع شد که ویلموتس به خاطر دیرکرد در پرداخت درخواست فسخ قرارداد خود را اعلام کرد و در نهایت آن 2 میلیون یورو را گرفت. 22 دی ماه سال 98، ابراهیم شکوری، سرپرست دبیرکلی وقت فدراسیون فوتبال در برنامه سلام صبح‌به‌خیر حاضر شد و درباره 2 میلیون یورویی که از این مبلغ به ویلموتس پرداخت شده صحبت کرد : «با توجه به تحریم‌هایی که وجود دارد، انتقال پول برای ما خیلی سخت است و همواره با چالش و مشکل مواجهیم. تحریم‌ها خیلی بیشتر شده است و دو میلیون یورو برای ویلموتس هم به سختی پرداخت شده است. در دنیای فوتبال این مبلغ زیاد نیست و این رقم تا پایان فروردین ماه برای ایشان و کادرشان پرداخت شده است و ما حالا از آنها طلبکاریم.»
بالا بردن رقم پاداش‌ها برای برد و حتی مساوی!
اگر کی‌روش بابت هر برد در مسابقه از رقابت‌های مقدماتی و جام جهانی 2 هزار یورو دریافت می‌کرد، این رقم برای ویلموتس رشد 3 برابری داشت و حتی برای کسب تساوی در مسابقات هم برای ویلموتس پاداش تعیین شده بود. طوری که پاداش کسب تساوی در قرارداد ویلموتس از برد کی‌روش هم بیشتر بود (برد 6هزار یورو و تساوی 3هزار یورو)! قرارداد کی‌روش و ویلموتس در بخش بونوس‌ها مشابه است. یعنی مشابه کی‌روش، 10 درصد از پاداش و پرداختی‌های فیفا در مقدماتی جام جهانی، به ویلموتس تعلق خواهد گرفت. در این قرارداد مشخص نشده که چه درصدی از مبلغ قرارداد ویلموتس به عنوان حق ایجنت در نظر گرفته شده است که این موضوع به خودی خود سؤال مهمی به حساب می‌آید. با توجه به اینکه به طور قانونی بین 7 تا 10 درصد از کل قرارداد به ایجنت پرداخت می‌شود، احتمالاً از قرارداد ویلموتس هم باید حدود 500 تا 800 هزار یورو به ایجنت پرداخت می‌شد که این موضوع در قرارداد قید نشده است. البته بقیه تسهیلات فدراسیون مثل اسکان، بیمه عمر، بیمه سلامت، حمل و نقل، بلیت‌هاى پروازى تا اندازه زیادی مشابه قراداد کی‌روش است.
مالیات قرارداد بر عهده فدراسیون فوتبال و مردم ایران باشد
برخلاف ادعای تاج مبنی بر اینکه در قرارداد ویلموتس، پرداخت مالیات برعهده سرمربی قرار گرفته اما جالب است بدانید در این قرارداد هم مالیات برعهده فدراسیون فوتبال است. اگر تا کنون از رقم سنگینی که در صورت شکست در پرونده شکایت ویلموتس متعجب بودید، بد نیست بدانید که با احتساب مالیات این غرامت سنگین‌تر هم تمام خواهد شد. همینطور در هیچ‌یک از بندهای قرارداد حرفی از تحریم‌های بانکی علیه ایران و احتمال تعویق در پرداخت‌ها ذکر نشده است! و این کاملاً متناقض با صحبت‌های رئیس وقت فدراسیون فوتبال است!
حذف بند «استفاده از مربیان ایرانی» و تنظیم قرارداد مجزا برای هر مربی خارجی
در متن قرارداد بند «استفاده از مربیان ایرانی» حذف شده و برای هر مربی خارجی، قرارداد مجزا منعقد شود. مالیات قراردادها هم برعهده فدراسیون فوتبال ایران باشد. در همین راستا به بند دستیاران سرمربی تیم ملی در قرارداد کارلوس کی‌روش و مارک ویلموتس توجه کنید: بند انتخاب دستیار در قرارداد کی‌روش: سرمربى این اختیار را دارد تا ٤ دستیار داشته باشد. ممکن است دو نفر از آنها غیرایرانى باشند (سرمربى با رضایت خود انتخاب می‌کند) اما دو نفر از آنها باید ایرانى باشند. این دستیاران باید در یک توافق دو طرفه و با رضایت بین سرمربى و فدراسیون فوتبال انتخاب شوند. دستیاران قرارداد مجزا با فدراسیون فوتبال امضا خواهند کرد. سرمربى ممکن است با توافق با رئیس فدراسیون اگر به دستیار و متخصص اضافى نیاز داشت براى یک دوره موقت استخدام نماید و فدراسیون به صورت روزانه به آنها پرداخت نماید. بند انتخاب دستیار در قرارداد ویلموتس: سرمربى این اختیار را دارد تا ٣ دستیار خارجى انتخاب کند. هریک از این دستیاران قرارداد مجزا با فدراسیون فوتبال امضا خواهند کرد. سرمربى ممکن است با توافق با رئیس فدراسیون اگر به دستیار و متخصص اضافى نیاز داشت براى یک دوره موقت استخدام نماید و فدراسیون به صورت روزانه به آنها پرداخت نماید. در بخش مالیات هم که کلیه مالیا‌ت‌ها را فدراسیون فوتبال تقبل کرده بود که مالیات دستیاران خارجی ویلموتس را هم شامل می‌شود.
جریمه فسخ قرارداد بر عهده فدراسیون
این بخش از قرارداد مارک ویلموتس با فدراسیون فوتبال ایران، همان بخشی است که بعد از فسخ قرارداد و شکایت سرمربی بلژیکی بارها و بارها فدراسیون به آن استناد کرد تا بگوید در راستای این شکایت ضرری متوجه فدراسیون فوتبال نخواهد شد:
بند 1) اگر سرمربی بنا به دلایل قانونی و قابل قبول و مطابق با کدهای فیفا cas قراردش را فسخ کند و بتواند آن را اثبات کند، می‌تواند سه ماه حقوق ثابت خود را بگیرد.
بند 2) اگر فدراسیون فوتبال بنا به دلایل قانونی و قابل قبول و مطابق با کدهای فیفا cas قراردادش را فسخ کند و بتواند آن را اثبات کند، سه ماه حقوق سرمربی باید از طرف فدراسیون به آن پرداخت شود.
براساس این دو بند از قرارداد، در هر دو صورت مارک ویلموتس می‌تواند سه ماه از مبلغ قرارداد خود را به عنوان خسارت دریافت کند. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان حقوقی ورزشی، این بند از قرارداد ممکن است حتی کل قرارداد را به خطر بیندازد. چرا که به صورت یکطرفه به سود ویلموتس بسته شده و شاید مورد قبول فیفا قرار نگیرد. در حالی که فدراسیون در حال حاضر راضی به اجرای این بند است چون در صورتی که ویلموتس مدعی شود فدراسیون بعد از بازی با عراق قرارداد خود را به صورت یکطرفه فسخ کرده و فدراسیون فوتبال نتواند دلایل و مستندات کافی ارائه دهد، احتمال دارد به پرداخت کل مبلغ قرارداد محکوم شود. عبدالکاظم طالقانی در مصاحبه 6 شهریور 1398، گفته بود: «ما در تعهدات‌مان به ویلموتس پایبند نبودیم اما این دلیلی نیست که او تا الان به ایران نیامده است. به هر حال او هم مشکلاتی دارد و بعد از حضورش در ایران، درباره غیبتش صحبت خواهیم کرد.»
هر حسابی که آقای ویلموتس اعلام کند، حتا در شرایط تحریم!
مارک ویلموتس حتی درباره حسابی که فدراسیون فوتبال باید پول را از آن طریق به او بپردازد هم شرط گذاشته است. در این بند از قرارداد آمده است که حتی با علم اینکه کشور ایران تحت تحریم‌های ظالمانه قرار دارد، ویلموتس تعیین می‌کند که واریزی‌هایش از طریق ایران، چطور انجام شود. او حتی به این موضوع هم تأکید کرده است که واریز پول باید از طریق شعبی انجام شود که حق ترانسفر دریافت نمی‌کنند.
هیچ مسئول حقوقی، نه قرارداد را ببیند و نه تأیید و امضا کند!
نکته قابل توجه دیگری که در قرارداد ویلموتس وجود دارد، امضاهای اعضای هیأت مدیره در زیر این قرارداد است و در کنار این امضاها جای خالی امضای مسئول حقوقی فدراسیون فوتبال به شدت به چشم می‌آید. این در حالی است که نه تنها مسئولان حقوقی فدراسیون فوتبال بارها اعلام کردند که در روند این قرارداد هیچ مشورتی با آنها نشده است، بلکه مشاوران حقوقی ورزشی در ایران هم بارها اعلام کردند که هرگز مورد مشورت قرار نگرفتند. 30 اردیبهشت 99، صفی‌الله فغانپور، مسئول حقوقی فدراسیون فوتبال در همین رابطه در مصاحبهای که در خبرگزاری تسنیم منتشر شد، گفت: «من در جریان قرارداد ویلموتس نیستم و این قرارداد از ما پنهان شده است.»
